Νικέλιο. Η Ελλάδα μοναδικός παραγωγός σιδηρονικελίου στην Ευρώπη και από τους μεγαλύτερους στον κόσμο.

Η Ελλάδα είναι ο μοναδικός παραγωγός σιδηρονικελίου στην Ευρώπη και ένας από τους μεγαλύτερους παγκοσμίως. To 2007 η τιμή του Νικελίου έφθασε 53.000 $ ανά τόνο. Ο οραματιστής, ευπατρίδης, βιομήχανος Πρόδρομος Μποδοσάκης κατάφερε -μεταξύ άλλων γιγαντιαίων βιομηχανιών- να στήσει και την ΛΑΡΚΟ. 

Ωστόσο, η μετέπειτα κρατικοποίηση της και η εγκληματική αδιαφορία των κυβερνώντων άφησαν στην τύχη της αυτήν την στρατηγικής σημασίας βαρειά βιομηχανία. Οι μνημονιακές κυβερνήσεις προχώρησαν στην μεταβιβασή της στο ΤΑΙΠΕΔ με σκοπό βέβαια να ''σπάσει'' σε κομμάτια και να ξεπουληθεί είτε σε πολυεθνικές είτε στα μεγάλα κράτη της Ε.Ε. (Γερμανία, Γαλλία, Αγγλία κλπ) μαζί βέβαια με τα εξορυκτικά δικαιώματα στα εκατοντάδες εκατομμύρια αποθέματα μεταλλεύματος, που υπάρχουν στην πατρίδα μας και είναι περιουσία όλων μας. Περιουσία των προηγούμενων γενεών, των συγχρόνων και των μελλοντικών. 

Παρακάτω παρουσιάζουμε το μέταλλο Νικέλιο, την γεωγραφική του εξάπλωση, τα αποθέματα, παραγωγή κλπ. Από την μελέτη του θέματος συνάγονται και οι προοπτικές που θα υπήρχαν αν είχαμε κυβερνώντες εμπνευσμένους και φιλοπάτριδες. 

***

Από το 1900 δυνατή η Μεταλλουργική βιομηχανία Νικελίου

Ήδη από το 1947 ο Δημήτρης Μπάστης έγραφε στην μελέτη του: ''Η βαρειά βιομηχανία στην Ελλάδα'' ό,τι το νικέλιο -όπως είναι πλέον πασίγνωστο- είναι μεγάλης αξίας για την κατασκευή μηχανουργικών ειδών και την παραγωγή κραμάτων σιδερομεταλλουργίας. Για παράδειγμα ο νικελιοχάλυβας (κράμα χάλυβα και νικελίου) ή αλλιώς ανοξείδωτος χάλυβας, όπως το λέμε σήμερα, συνδυάζει την ανθεκτικότητα και την ελαστικότητα. Ο νεάργυρος (κράμα νικελίου, ψευδαργύρου και χαλκού) χρησιμοποιείται για την επινικέλωση του σίδερου, την γαλβανοπλαστική κ.α. 

Πετλανδίτης, (Ni,Fe)S  (φώτο)

Από τα έτη 1936-38 η εξόρυξη μεταλλεύματος νικελίου ήδη ήταν σε πολύ μεγάλες ποσότητες. Γύρω στους 40.000-50.000 τόνους τον χρόνο. Τα κοιτάσματα νικελίου, ήταν γνωστό από τότε, ό,τι υπάρχουν σε σημαντικές ποσότητες σε περιοχές του υπεδάφους μας και όχι μόνον στις τότε γνωστές.

Το κύριο ζητούμενο -σημείωνε το 1947- ο Δημήτρης Μπάτσης είναι να υπάρξει συστηματική και εντατική εξόρυξη και το κυριότερο να υπάρξει μεταλλουργική κατεργασία του νικελίου και τουλάχιστον φρυκτική επεξεργασία, που θα έχει σαν αποτέλεσμα την βελτίωση της τιμής του προϊόντος. Η μεταλλουργική αξιοποίηση του νικελίου ήταν απόλυτα εφικτή στην Ελλάδα στα πλαίσια πάντα ενός ευρύτερου προγράμματος ενεργειακής και βιομηχανικής ανάπτυξης της χώρας μας.

Κοράλλια και κοραλλιογενείς ύφαλοι στις θάλασσες της Ελλάδας μας. Οι δυνατότητες οικονομικής αξιοποίησής τους. Σ.Σοφιανόπουλος

Αξιοποίηση Κοραλλιών στην Ελλάδα

Ο Σωτήρης Σοφιανόπουλος, διευθύνων σύμβουλος της ΧΡΩ.ΠΕΙ., χημικός και ερευνητής υπεύθυνος των εργαστηρίων Εφαρμοσμένης Ερεύνης και Αναπτυξιακής Τεχνολογίας της ΧΡΩ.ΠΕΙ. είχε ασχοληθεί -όπως έχουμε γράψει στις περισσότερες αναρτήσεις μας- με την Ελλάδα μας, τις δυνατότητες που έχει να αναπτυχθεί και επισταμένως με θέματα: γεωργίας, κτηνοτροφίας, αλιείας, βιομηχανίας κλπ.

Ο ίδιος ο Σωτήρης Σοφιανόπουλος υπήρξε δύτης και γνώριζε -όπως ο ίδιος παρουσίαζε, μεταξύ άλλων, σε τηλεοπτικές εκπομπές του- πολύ καλά τις ελληνικές θάλασσες.

Παρακάτω παρουσιάζουμε ένα απόσπασμα από ένα πολιτικό πρόγραμμα που είχε γράψει για την αξιοποίηση των δυνατοτήτων της Ελλάδα μας. Πρόκειται για τα κοράλλια και τις δυνατότητες αξιοποίησής τους. Οι υπογραμμίσεις και επισημάνσεις είναι δικές μας. 

Γράφει ο Σωτήρης Σοφιανόπουλος:

''Με τα νέα τεχνολογικά μέσα (φιάλες καταδύσεως) μερικοί θαρραλέοι αυτοδύτες κατάφεραν να φθάσουν στο βάθος της κοραλογενέσεως που ευρίσκεται κάτω από τα 70 μέτρα, δηλαδή υπό πίεση 8 ατμοσφαιρών. Αυτό αμέσως έδωσε μια ώθηση στη βιοτεχνεία ημιπολύτιμων λίθων και κοσμημάτων, και δημιούργησε ελπίδες και για εξαγωγές. Αμέσως θεσπίστηκε νόμος και απηγόρευσε τη συλλογή κοραλιών.

Και ποιός ωφελείται που υπάρχουν σήμερα κοράλια στις ελληνικές θάλασσες αφού κανένας δεν μπορεί να τα δει; Η πατρίδα μας έχει 15.000 χιλιόμετρα παραλίες. Όλοι οι Έλληνες να βούταγαν για να μαζέψουν κοράλια πάλι δεν θα μπορούσαν να εξαντλήσουν την κοραλιογένεση.

Διότι όλο και όλο που μπορεί ένας αυτοδύτης να ψάξει από τα 70 μέτρα βάθος είναι μερικά τετραγωνικά μέτρα, διότι πιο πολύ από μερικά λεπτά δεν μπορεί να μείνει σ' αυτό το βάθος. Στα 80-90 μέτρα βάθος είναι ζήτημα εάν υπάρχουν 10 αυτοδύτες σε όλη την Ελλάδα που μπορούν να φθάσουν. Ένα είναι βέβαιο: ότι κάποτε ξένοι θα μαζέψουν τα ελληνικά κοράλια με βαθυσκάφη κι εμείς αν υπάρχουμε θα κοιτάμε''.

Φιλοδοξία του Σωτήρη Σοφιανόπουλου ήταν να καταργηθεί ο απαγορευτικός νόμος που ισχύει μόνον για κρατική συλλογή και να δημιουργηθεί ειδική σχολή συλλέξεως κοραλιών (βλέπε τον σχετικό νόμο εδώ). 

Κοραλιογενής ύφαλοι στο Αιγαίο μας (φώτο)

***

Τα ουρανιούχα μεταλλεύματα της Ελλάδας

Το ουράνιο αποτελεί μια ανεξάντλητη πηγή ενέργειας εάν αναλογισθεί κανείς ό,τι ένας τόνος ουρανίου αντιστοιχεί σε 3.000.000 τόνους γαιάνθρακα. Η εξέλιξη άλλωστε της ειρηνικής αξιοποιήσεως της ατομικής ενέργειας είχε σαν αποτέλεσμα: α. τα μεταλλεύματα ουρανίου να αποκτήσουν μια τεράστια οικονομοπολιτική σημασία και ιδάζουσα θέση στον διεθνή χώρο β. να προκαλέσουν σημαντική μεταλλευτική δραστηριότητα γ. να δημιουργήσουν ραγδαία ανάπτυξη της Μεταλλευτικής βιομηχανίας των ραδιενεργών μεταλλευμάτων δ. να αποτελέσουν βασικό και ανταγωνήσιμο φορέα ενέργειας στην επιτάχυνση του ρυθμού εκβιομηχανίσεως και οικονομικής ανάπτυξης. 

Ο εφοδιασμός με πρώτες ύλες αποτελεί εκ των βασικών προβλημάτων της ιδρύσεως οποιασδήποτε βιομηχανίας. Η ανάπτυξη της χρησιμοποιήσεως της ατομικής ενεργείας δεν εκφεύγει του κανόνος αυτού. Στην πρώτη σειρά των πρώτων, αυτών, υλών τοποθετούνται τα πυρηνικά καύσιμα. Αναγκαίες πρώτες ύλες αυτών είναι: το ουράνιο, το θόριο, το ήλιο και το βηρύλλιο. Τα μεταλλεύματα του ουρανίου αποτελούν ασφαλώς την πρώτη ύλη του πυρηνικού καυσίμου (φυσικό ουράνιο).  

Τα παγκόσμια αποθέματα ουρανίου εκτιμώνται στην τάξη μεγέθους των 10 δισεκατομμυρίων τόνων. (Κατράκης, 1965).

Τα ραδιενεργά ορυκτά στην Ελλάδα

Η παρουσία ραδιενεργών ορυκτών στην Ελλάδα έχει επισημανθεί από πολλών δεκαετιών τόσο από Έλληνες όσο και ξένους επιστήμονες. Είναι γνωστές από τον 19ο αιώνα οι ραδιενεργές γρανιτικές εξαπλώσεις στην περιοχή της Ανδριανουπόλεως και η παρουσία ραδιενεργών ορυκτών εντός υδροθερμικών και πνευματολυτικών κοιτασμάτων σε διάφορες περιοχές της χώρας. Είναι γνωστή επίσης η ύπαρξη ''ενδείξεων'' ραδιενεργών ορυκτών πλησίον των βουλγαρικών συνόρων. (Κατράκης, 1965). Όπως έγραψε ο Λ.Μούσουλος, η ύπαρξη ορυκτών ουρανίου στην Ελλάδα αναφέρεται στους ορυκτόδιαγνωστικούς πίνακες του αειμνήστου καθηγητή Κ. Μητσόπουλου όπου γίνεται λόγος για παρουσία οξειδίων του μετάλλου τούτου κοντά στην Ανδριανούπολη.

Οι διενεργηθείσες από τα μέσα της δεκαετίας του '50 συστηματικές έρευνες αναζητήσεως ραδιενεργών ορυκτών επιβεβαίωσαν την ύπαρξη κοιτασμάτων ουρανίου και θορίου στην Μακεδονία, Θράκη και στην περιοχή της Λάρισας. Λόγω ισχυρισμού του απορρήτου δεν ήταν δυνατόν να συγκεντρωθούν όλα τα στοιχεία των ουρανιούχων περιοχών της χώρας. (Κατράκης, 1965) 

Από τα στοιχεία που έχουν έλθει στο φως της δημοσιότητος (1958) αναφορικά με την εργασία Γάλλων ειδικών [βλέπε: G.Herz, Prof. a l'Universite de Lyon, France] και των αναλύσεων, που έγιναν στα εργαστήρια της Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας της Γαλλίας προέκυψαν πολύ θετικά αποτελέσματα. Ανακαλύφθησαν πέντε περιοχές σε Μακεδονία και Θράκη: Εχινού, Δράμας, Κιρκά-Αλεξανδρουπόλεως, Σερρών, Καβάλας στις οποίες η περιεκτικότητα των ορυκτών ουρανίου βρέθηκε από 0,20% μέχρι 0,021% σε UO. 

Επιπλέον στην θαλλάσσια περιοχή Λουτρών-Ελευθερών της Καβάλας διαπιστώθηκε προσχωματικό κοίτασμα θοριούχου άμμου περιεκτικότητας 0,2% έως 0,3% ThO και περιεκτικότητας 0,3% m;exri 0,5% Zr. Το κοίτασμα εγκλείει, κυρίως, ορυκτά θορίου, ζιρκονίου, ιλμενίτη και μαγνητίτη.

Μάρμαρα: από τις πλουσιότερες χώρες στον πλανήτη η Ελλάδα μας σε μάρμαρα. Διαθέτει τεράστιες ποσότητες, μεγάλης ποικιλίας και αρίστης ποιότητος.

Η Ελλάδα μας θεωρείται μια από τις πλουσιώτερες χώρες σε μάρμαρα, τα οποία απαντώνται σε ανεξάντλητες ποσότητες, μεγάλη ποικιλία και άριστη ποιότητα. Είναι άλλωστε γνωστά παγκοσμίως τα περίφημα λευκά ελληνικά μάρμαρα από τα οποία και κατασκευάστηκαν τα γλυπτά και τα αρχιτεκτονικά μνημεία της αρχαιότητας. 

Ιστορία (συνοπτική) χρήσης του μαρμάρου στην Ελλάδα 

Δεν είναι ακριβώς γνωστό το πότε άρχισε η χρήση του μαρμάρου στην Αρχαία Ελλάδα από τους προγόνους μας. Η χρήση αναπτύχθηκε βαθμιαία στο πέρασμα των αιώνων κι έφθασε σε μεγάλη ακμή κατά τους κλασσικούς και ρωμαϊκούς χρόνους. Η αρχή της χρήσης μαρμάρως πάντως πρέπει να τοποθετηθεί στους χρόνους του Μινωϊκού και του Μυκηναϊκού πολιτισμού, όπου αναπτύχθηκε η αρχιτεκτονική, που απαιτούσε να χρησιμοποιούνται δομικοί λίθοι με αισθητική εμφάνιση και εύκολοι στην επεξεργασία, τέτοιοι λίθοι ήταν τα ανθρακικά πετρώματα, δηλαδή οι ασβεστόλιθοι και τα μάρμαρα. 

Στην εποχή των κλασσικών, ελληνικών χρόνων γινόταν οργανωμένη εξόρυξη μαρμάρου όπως δείχνουν τα αρχαία λατομεία της Πεντέλης, της Θάσου, της Πάρου (το μοναδικό στην Ελλάδα από τότε λατομείο με υπόγεια εξόρυξη). Στους Ρωμαϊκούς χρόνους η χρήση των μαρμάρων αναπτύχθηκε ακόμη περισσότερο και επεκτάθηκε και σε άλλα είδη πετρωμάτων. Οι Ρωμαίοι άνοιξαν νέα λατομεία σε όλες σχεδόν τις μεσογειακές χώρες, απ' όπου μετέφεραν μεγάλο μέρος των μαρμάρων στην Ιταλία για να κατασκευάσουν κτίρια, ναούς και αγάλματα. 

Στους πρώτους βυζαντινούς χρόνους η εξόρυξη και η χρήση του μαρμάρου συνεχίσθηκε αλλά μειούμενη. Η χαμηλού επιπέδου χρήση του μαρμάρου συνεχίσθηκε και στους χρόνους της τουρκοκρατίας. 

Άποψη εισόδων υπόγειας εκμετάλλευσης μαρμάρου στον Διόνυσο-Πεντέλη. (πηγή)

Μετά την απελευθέρωση από τους Οθωμανούς άρχισε πάλι η συστηματική εξόρυξη μαρμάρου στην Ελλάδα. Εντυπωσιακή δραστηριότητα στην πατρίδα μας επέδειξε η αγγλική εταιρεία ''GRECIAN MARBLES (MARMOR) LTD'', που ανέπτυξε το εμπόριο μαρμάρου στην παγκόσμια αγορά. Άρχισε τις εργασίες της στην Ελλάδα γύρω στο 1880 κι εκμεταλλεύθηκε μαρμαροφόρες περιοχές, με αρχαία λατομεία, ως το 1930 περίπου. Δεν υπάρχουν στοιχεία για τις εξαγωγές της εταιρείας που πρέπει να ήταν σημαντικές. 

Την σκυτάλη πήραν μικροεπιχειρήσεις εξορύξεως και επεξεργασίας μαρμάρου ενώ από το 1960 αναπτύχθηκε ακόμη περισσότερο η εξόρυξη χάρη στην ίδρυση μεγάλων εταιρειών. 

Πουρνάρι και σχίνο. Δυο πολύτιμα αειθαλή φυτά. Δυνατότητες αξιοποίησής τους συστηματικά: στην βοσκή αιγοπροβάτων, ως πηγή ενέργειας από την καύσιμη ύλη τους, τα φύλλα τους ως αλεύρι για την παραγωγή ζωοτροφών καθώς και για την παραγωγή χρωμάτων. Σ.Σοφιανόπουλος

Με την παρούσα ανάρτηση θα ασχοληθούμε με το πουρνάρι και το σχίνο, τα δυο αυτά αειθαλή φυτά, -μη αξιοποιήσιμα ως νομίζουμε οι περισσότεροι- αλλά τελικά χρήσιμα και με πολλές προοπτικές εφόσον υπάρξει συγκεκριμένη στοχοθεσία αξιοποίησής τους στην κτηνοτροφία, παραγωγή ζωοτροφών, χρήση τους ως καύσιμη ύλη κλπ. 

Για την μελέτη μας θα αξιοποιήσουμε το πόνημα του ευπατρίδη χημικού, ερευνητή και πρ. διευθύνοντος συμβούλου της ΧΡΩ.ΠΕΙ. (Χρωματουργεία Πειραιά) Σωτήρη Σοφιανόπουλου ''Οι ''Άγνωστες'' πλουτοπαραγωγικές πηγές της Ελλάδας και η πολιτική τους σημασία''.
Σημειώνουμε ότι το πόνημα αυτό του Σωτήρη Σοφιανόπουλου εκδόθηκε το 2003 και η έρευνα και οι σημειώσεις του αφορούν τα παρελθόντα έτη. Αν θέλαμε να εστιάσουμε την περίοδο έρευνας -για το εν λόγω πόνημα- ξεκινάει τέλη της δεκαετίας του 1960 και συνεχίζεται έως το 2003 οπότε και εκδόθηκε. Είναι λοιπόν λογικό κάποιες πτυχές του θέματος να έχουν αλλάξει, κάποια ζητήματα που θίγει να έχουν προχωρήσει έστω και λίγα βήματα. Αυτά τα λίγα όμως έγιναν πρωτίστως πάλι από την ιδιωτική πρωτοβουλία ενώ αυτό που θα έπρεπε να γίνει -εννοώ συστηματικά από το ελληνικό κράτος- ώστε να ξεδιπλωθούν οι δυνατότητες της πατρίδος μας στο μέγιστο και για το συγκεκριμένο θέμα δεν έχουν γίνει. Άρα τα όσα μελετάμε από το έργο του Σωτήρη Σοφιανόπουλου είναι πάντα επίκαιρα, οι προτάσεις του είναι ρεαλιστικές και οι επισημάνσεις προς διόρθωση -των λαθών και παραλείψεων της εκάστοτε πολιτικής ηγεσίας- επικοδομητικές.

Σημειώνουμε και κάτι άλλο για τους καλοπροαίρετους μεν δύσπιστους δε φίλους (οι λοιποί δεν μάς ενδιαφέρουν). Ο Σωτήρης Σοφιανόπουλος, ό,τι έγραψε -όσον αφορά προτάσεις για την γεωργία, κτηνοτροφία, βιομηχανία κλπ- τα είχε εφαρμόσει στα εργαστήρια Αναπτυξιακής έρευνας και Τεχνολογίας στην ΧΡΩ.ΠΕΙ. (με 150 επιστήμονες μόνιμο προσωπικό, την μεγαλύτερη τότε επιστημονική βιβλιοθήκη που υπήρχε στην Ελλάδα, διαρκή έρευνα και ανάπτυξη τεχνολογίας ώστε να δέχεται αιτήματα επίλυσης θεμάτων από την Ιαπωνία, το Βέλγιο κλπ) , σε κτήμα που ο ίδιος διατηρούσε αλλά και ανά την Ελλάδα όπου συνεργάστηκε με γεωργούς, κτηνοτρόφους, βιοτέχνες κλπ. Επομένως όταν έγραφε ή μίλαγε σχετικά ήξερε πολύ καλά τι επισημαίνει και δεν μιλούσε θεωρητικά. 

Το αν στην Ελλάδα, τις τελευταίες δεκαετίες και με τις πολιτικές, την κομματοκρατία και τη νοοτροπία επικράτησαν ο ωχαδελφισμός, η έλλειψη δημιουργηκότητας και επιχειρηματικότητας, το ''δεν γίνεται βρε αδελφέ'', ο ραγιαδισμός κλπ δεν είναι θέμα υποστατικό ή επιστημονικό αλλά της ραθυμίας και του βολέματος κάποιων που θέλουν να παραμείνουν έτσι και αυτοί και η πατρίδα μας. Η πραγματικότητα όμως και οι δυνατότητες της Πατρίδος μας είναι πέραν από τις ''άρρωστες'' αυτές τοποθετήσεις και ιδεολογίες. Τις ανωτέρω νοοτροπίες διαψεύδει η οικονομική και παραγωγική ανάπτυξη της Ελλάδας την 20ετία 1950-1970, η εφαρμογή επιστημονικών τεχνικών και βελτίωσή τους σε άλλα κράτη που δεν διέθεταν σχεδόν καμία από τις προϋποθέσεις και τα στρατηγικά πλεονεκτήματα της Ελλάδας (βλέπε Ολλανδία με έκταση λίγο μεγαλύτερη από την Πελοπόννησο και γεωργικές εξαγωγές 100 δις ευρώ με αντίστοιχες της Ελλάδας...6 δις ευρώ, το Ισραήλ με εφαρμογή πολλή υψηλής τεχνολογίας και επίτευξη παραγωγικότητας στην κτηνοτροφία και γεωργία σε σχεδόν ερημική και άνυδρη περιοχή κλπ που ήδη σε προηγούμενες αναρτήσεις μας έχουμε επισημάνει).

Επανερχόμαστε στο θέμα μας. Παραθέτουμε παρακάτω το σχετικό απόσπασμα για το πουρνάρι και το σχίνο από το πόνημα του Σωτήρη Σοφιανόπουλου. Οι υπογραμμίσεις και οι επισημάνσεις με bold είναι δικές μας προκειμένου να βοηθήσουμε τον αναγνώστη στην κατανόηση των κύριων σημείων του θέματος. Στο τέλος του κειμένου του Σωτήρη Σοφιανόπουλου υπάρχουν εκτενείς σημειώσεις ώστε να βοηθήσουμε το όλο θέμα να γίνει περισσότερο κατανοητό.