Ο δρ. Άρης Ν. Πουλιανός με επιστολή του καταγγέλλει στον τότε πρωθυπουργό το χρονικό της καταστροφής έως και 50% του κρανίου του Αρχανθρώπου και των υπευθύνων που διέπραξαν αυτό το εθνικό έγκλημα. Ένα αίσχος πραγματικό για το ''ελληνικό'' κράτος που καταστρέφει τα ιερά και όσια της πατρίδος μας

Ο δρ. Άρης Ν. Πουλιανός, όπως έχουμε παρουσιάσει και σε προηγούμενες αναρτήσεις ανάλωσε την ζωή του και την περιουσία του για την ανασκαφή, επιστημονική μελέτη και προαγωγή του Σπηλαίου του Αρχανθρώπου -όπου βρέθηκε το κρανίο του και τα οστά του- τα οποία χρονολογούνται 700.000 ετών καταρρίπτωντας το αφήγημα της αφροκεντρικής θεωρίας περί εξέλιξης του ανθρώπου.

Ο δρ. Άρης Ν. Πουλιανός διώχθηκε λυσσαλέα από το καθηγητικό πανεπιστημιακό κατεστημένο και το δωσιλογικό πολιτικό. Ωστόσο στάθηκε όρθιος αγωνιζόμενος ακόμη και μέχρι σήμερα στα 97 του έτη. Είναι συγκινητική και συγκλονίζει η μέριμνά του για το Σπήλαιο, το κρανίο του Αρχανθρώπου και το Ανθρωπολογικό μουσείο, το οποίο ανήγειρε με δικά του έξοδα. Οι παρεμβάσεις του προς το αρμόδιο Υπ.Πολιτισμού και τα αντίστοιχα υπηρεσιακά όργανα υπήρξαν συνεχείς.

Ωστόσο, είναι διαχρονικά απαράδεκτη η στάση των καθηγητών του κατεστημένου που ενεπλάκησαν στην υπόθεση και βέβαια της πολιτικής εξουσίας οι οποίοι δεν προστάτεψαν τα ευρήματα του Άρη Ν. Πουλιανού και κυρίως το κρανίο του Αρχανθρώπου, που είναι το σπουδαιότερο παλαιοανθρωπολογικό και αρχαιολογικό εύρημα στην Ευρώπη και απο τα σημαντικότερα στον κόσμο και βέβαια το σημαντικότερο στην Ελλάδα. Πρόκειται για ένα διαρκές αίσχος μέχρι σήμερα δεδομένου ό,τι το 30%-50% του κρανίου του Αρχανθρώπου έχει καταστραφεί και όπως γράφει σε επιστολή του-καταγγελία ο δρ. Άρης Ν. Πουλιανός ακόμη και σήμερα βρίσκεται στο ΑΠΘ μέσα σε χαρτόκουτο χωρίς κανείς (επιστήμονας, μελετητής, διδάκτωρ, δημοσιογράφος κλπ) να μπορεί να το δει. Οι ζημιές που έχει υποστεί όμως έχουν αποκαλυφθεί σε επιστημονικές δημοσιεύσεις που έχουν κάνει ξένοι επιστήμονες οι οποίοι το εξέτασαν τις προηγούμενες δεκαετίες.

το κρανίο του Αρχανθρώπου από το σπήλαιο του στα Πετράλωνα Χαλκιδικής

 

Ολόκληρη η επιστολή-καταγγελία της Ανθρωπολογικής Εταιρείας Ελλάδος που ίδρυσε ο δρ. Άρης Ν. Πουλιανός βρίσκεται εδώ. Ωστόσο, κρίναμε ιερό καθήκον μας να παρουσιάσουμε κάποια αποσπάσματα της, κυρίως για τις ζημιές που του προξένησαν κάποιοι εφαρμόζωντας αντιεπιστημονικές τεχνικές, βγάζοντας στο εξωτερικό σταλαγμιτικό υλικό για χρονολόγηση ή άλλους ύποπτους σκοπούς και για να καταδείξουμε τι κάνει αυτό το ''ελληνικό'' κράτος του οποίου η πέμπτη φάλαγγα ενεργοποιείται με φοβερά αντανακλαστικά για να ταπεινώσει την Ελλάδα μας, τους Έλληνες και να καταστρέψει ιερά και όσια που θα ήταν αδιανόητο να γίνουν σε άλλες χώρες.

Είναι αδιανόητο να συμβαίνουν αυτά και να μην έχει κινητοποιηθεί όλο το υπεύθυνο τμήμα του κρατικού μηχανισμού και προπαντώς να μην είναι προστατευμένο το κρανίο του Αρχανθρώπου και τοποθετημένο σε ειδική προθήκη στο Σπήλαιο του Αρχανθρώπου (το οποίο και αυτό έκλεισε το υπουργείο Πολιτισμού ενώ  ανθρωπολογικά και αρχαιολογικά ευρήματα του δρ. Άρη Ν. Πουλιανού έχουν εξαφανιστεί. Αίσχος αιώνιο. 

****

Παρακάτω κάποια αποσπάσματα από την καταγγελία του δρ. Άρη Ν. Πουλιανού που απευθύνεται στον πρώην πρωθυπουργό Κώστα Καραμανλή την 16.9.2005. 

 

(σημείωση: οι υπογραμμίσεις και επισημάνσεις με bold δικές μας)

...''Η βασική αιτία της πολύ καλής κατάστασης διατήρησης, στην οποία είχε βρεθεί το "ανθρώπινο" κρανίο των Πετραλώνων ήταν το γεγονός ότι είχε επικαλυφθεί με σταλαγμιτικό υλικό. Την εποχή εκείνη βρισκόμουν στο Παν/μιο της Μόσχας, εκπονώντας τη διδακτορική μου διατριβή με θέμα: «Η Προέλευση των Ελλήνων». Ύστερα από αλληλογραφία με τους ως άνω καθηγητές, υπέδειξα αποκλειστικά μηχανικό τρόπο καθαρισμού, επισημαίνοντας την αποφυγή οιωνδήποτε χημικών μέσων (οξέων κλπ)...

 

μια απο τις αίθουσες του σπηλαίου του Αρχανθρώπου

...οι πρώτες περιγραφές του κρανίου και των επ’ αυτού παρεμβάσεων προέρχονται από τους Kokkoros & Kanellis (1960/1, στο γαλλικό περιοδικό Anthropologie). Δημοσιεύοντας σχετική φωτογραφία, έδειξαν ότι το μεγαλύτερο μέρος του κρανιακού θόλου είχε ελευθερωθεί από το σταλαγμιτικό υλικό...

...Οι ανωτέρω καθηγητές είχαν παρατηρήσει ότι από το κρανίο έλειπαν εξ αρχής οι τέσσερις τομείς, ο δεξιός δεύτερος προγόμφιος και το πίσω τμήμα της δεξιάς ζυγωματικής απόφυσης. Δυστυχώς δεν δημοσιεύτηκαν φωτογραφίες ούτε ακτινογραφίες της πρωταρχικής κατάστασης ανεύρεσης του κρανίου πριν τον πρώτο καθαρισμό, και μέχρι σήμερα το Παν/μιο Θεσ/νικης ουδέποτε το έπραξε, ενώ δεοντολογικά και επιστημονικά κάτι τέτοιο είναι επιβεβλημένο. Αργότερα αναζήτησα και βρήκα τις φωτογραφίες που είχε βγάλει ο Ι. Μαλκότσης την ημέρα ανεύρεσης (14-9-1960) και τις δημοσίευσα στο βιβλίο: «Το Σπήλαιο του Αρχανθρώπου των Πετραλώνων» (Α. Πουλιανός, 1982)...

...Ακολούθως από τους καθηγητές Κανέλλη και Σάββα (1964, στην Επιστημονική Επετηρίδα της Φυσ/κης Σχολής του Παν/μίου Θεσ/νίκης, τ.9, σ. 65-92) γίνεται επιπλέον γνωστό ότι: «εκ του κρανίου ελλείπει προσέτι... το οπίσθιο τμήμα του σώματος της δεξιάς άνω γνάθου, το κάτω τοίχωμα των οφθαλμικών κογχών (;), ολόκληρο σχεδόν το ηθμοειδές οστούν πλην του τετριμμένου πετάλου, η ρινική επιφάνεια της άνω γνάθου, το πρόσθιον τοίχωμα των σφηνοειδών κόλπων, η ύνις…»...

...Επόμενος καθαρισμός του κρανίου προχώρησε την περίοδο της χούντας, κάπου μετά το 1970, όταν ανέλαβε την έδρα της Παλαιοντολογίας και Γεωλογίας τουΠαν/μίου Θεσ/νίκης ο καθηγητής Ι. Μελέντης (εγώ τελούσα υπό διωγμό άνεργος). Δυστυχώς ούτε αυτή τη φορά δημοσιεύονται από τους υπεύθυνους φωτογραφίες ή ακτινογραφίες του κρανίου πριν ξεκινήσει ο δεύτερος καθαρισμός. Έγινε μόνο η κατοπινή του καθαρισμού παρουσίαση από τον C. Stringer που είχε μελετήσει το κρανίο το 1973, στο περιοδικό Human Evolution, 1974, και τους C. Stringer, C. Howell & Ι. Μelentis, 1979, στο περιοδικό Archaeological Sciences. Σύμφωνα μ' αυτές τις δημοσιεύσεις απελευθερώθηκαν από το σταλαγμιτικό υλικό τα υπόλοιπα οστά, με εξαίρεση τη βάση του κρανίου. Πάλι όμωςπαραμένει άγνωστο αντιδεοντολογικά και μέχρι σήμερα δεν διευκρινίζεται πού βρίσκεται το απαμακρυνθέν σταλαγμιτικό υλικό...

...Το καλοκαίρι του 1979, ο προαναφερθείς Αμερικανός καθηγητής Ανθρωπολογίας R. Murrill ξαναμελέτησε το κρανίο (μετά το 1967). Σε επιστολή του και σε αντίστοιχο άρθρο στην επετηρίδα Άνθρωπος του 1980, επισημαίνει ότι έχει αφαιρεθεί (broken off) η κορώνα του 1ου δεξιού γομφίου, γεγονός που κατήγγειλα στον Τύπο. (Χαρακτηριστικά, ανάμεσα σε άλλα έντυπα, η «Απογευματινή» της 6-10-1994 διερωτάται με αγωνία: «Ποιοι ξεδόντιασαν τον Αρχάνθρωπο;»). Σαν απάντηση υπάρχουν οι αυτούσιες δηλώσεις του καθηγητή Ι. Μελέντη στην εφημερίδα Θεσσαλονίκη της 28-2-1980, όπου αναφέρεται ότι ενώ καθάριζε το κρανίο, «αποσπάστηκαν μαζί με την σταλαγμιτική ύλη μικρότατα τεμάχιά του χωρίς καμιά απολύτως αλλοίωση» (;;;!!!), τα οποία απέστειλε για χρονολόγηση με τη μέθοδο των αμινοξέων στον καθηγητή Ρ. Προτς του Παν/μιου της Φρανκφούρτης. Σε επιστολή του ίδιου Γερμανού καθηγητή το 1982 (η οποία δημοσιεύθηκε το 1983 στην επετηρίδα Άνθρωπος), αναφέρεται ότι τα τρίμματα για χρονολόγηση, τού τα είχε προσκομίσει ο καθηγητής Ν. Ξηροτύρης. Σε άλλη επιστολή των G.J. Henning, W. Herr, E. Veber & N. Xirotiris το 1982 στο περιοδικό Nature (τ. 299, σελ. 281-282) αναφέρεται επίσης ότι ο κ. Ν. Ξηροτύρης προσκόμισε ελάχιστες (;) ποσότητες, από την οστέινη ύλη του κρανίου Πετραλώνων που χρησιμοποιήθηκε για μία άλλη μέθοδο χρονολόγησης, εκείνη της ESR (Electron Spin Resonance – Ανίχνευσης της Στροφορμής των Ηλεκτρονίων)...

Εντωμεταξύ, το 1982, η Κοινότητα Πετραλώνων, σε από κοινού προσφυγή με την Ανθρωπολογική Εταιρεία Ελλάδος, κερδίζει ενώπιον Δικαστηρίου την αίτηση επιστροφής του κρανίου στο Ανθρωπολογικό Μουσείο Πετραλώνων, που είχα αναγείρει με δικά μου έξοδα παράπλευρα στο σπήλαιο, αλλά το Παν/μιο Θεσ/νίκης επικαλέστηκε την ιδιότητά του ως «ασύλου», προκειμένου να μην εφαρμοστεί η δικαστική απόφαση....

μια απο τις αίθουσες του Ανθρωπολογικού μουσείου της Α.Ε.Ε.

Σεπτέμβριο του 1982, με την ευκαιρία της συμμετοχής του στο 3ο Πανευρωπαϊκό Συνέδριο Ανθρωπολογίας, που πραγματοποιήθηκε υπό την προεδρία μου στο Μουσείο Πετραλώνων, το ξαναμελέτησε, μετά το 1973 και το 1978, ο Βρετανός ανθρωπολόγος C. Stringer. Αυτή η μελέτη έλαβε χώρα πριν από τη λήξη του Συνεδρίου, καθώς ο Βρετανός είχε αναχωρήσει λίγες μέρες νωρίτερα. Ο Stringer (1983, Journal of Human Evolution) παραδέχτηκε ότι το κρανίο είχε υποστεί κάποιες ελαφριές (;!) ζημιές (damages), κυρίως στις περιοχές των οφθαλμικών κογχών, της άνω γνάθου και της ρινικής χώρας. Εξωτερικά των ρινικών οστών παρατήρησε επίσης ότι παρουσίαζε κάποιες καινούργιες χαρακιές... Τελικά οι παραπάνω παρατηρήσεις δεν απέδιναν την πλήρη έκταση των ζημιών, πιθανόν επειδή ο Stringer είχε ήδη συνεργαστεί και συναρθρογραφήσει με τον καθηγητή Ι. Μελέντη.

Την τελευταία ημέρα του ίδιου Συνεδρίου (1-10-1982), ο τότε φοιτητής Βιολογίας - Ανθρωπολογίας Νίκος Α. Πουλιανός, μαζί με τους καθηγητές M. Kretzoi (από την Ουγγαρία), B. Kurten (από τη Φινλανδία) και H. Ullrich (από τη Γερμανία), μελέτησαν και φωτογράφισαν για πρώτη τους φορά το κρανίο. Την προσοχή τους τράβηξαν αμέσως πάμπολλες (δεκάδες) χαρακιές, μήκους περίπου 10 χιλ. και βάθους 1 χιλ., οι οποίες διέτρεχαν όλη την επιφάνεια, όχι μόνο των οστών του προσώπου, αλλά του μετωπιαίου, όπως και αμφοτέρων των βρεγματικών. Η αντιπροσωπεία της Ανθρωπολογικής Εταιρείας Ελλάδος κατήγγειλε αμέσως τα ανωτέρω στους συνέδρους του 1ου Παγκόσμιου Συνεδρίου Παλαιοανθρωπολογίας που έγινε στη Νίκαια τον Οκτώβριο του 1982, επισημαίνοντας ακόμα και το ενδεχόμενο ποινικών ευθυνών. Θεωρώ ότι δεν είναι τυχαίο που ένα χρόνο αργότερα αποβλήθηκα με τα μέλη της Ανθρωπολογικής Εταιρείας Ελλάδος βιαίως και παράνομα από τις έρευνές μου του σπηλαίου Πετραλώνων.

Από πιο πρόσφατες φωτογραφίες είναι δυνατόν να παρατηρηθεί ακόμα ότι σχεδόν όλα τα εσωτερικά οστέινα τοιχώματα των οφθαλμικών και ρινικών κογχών, ενώ υπήρχαν αρχικά, σήμερα λείπουν εντελώς. Καθώς, ειδικά για τη μέθοδο των αμινοξέων, τη 10ετία του ’70 απαιτούνταν μία ποσότητα άνω των 200 γραμμαρίων, αναφύεται εύλογα το ερώτημα εάν τα οστέινα μέρη που λείπουν από το κρανίο έχουν καταστραφεί για κάποιες χρονολογήσεις - με παράνομο και αντιεπιστημονικό τρόπο - ή/και φυγαδευτεί από τη χώρα μας, ενώ παραμένει προς πλήρη διερεύνηση η συνολική έκταση της ζημιάς...

(σημείωση: η παρακάτω παράγραφος για να έχουμε μέτρο σύγκρισης για τον τρόπο χειρισμού τέτοιων μοναδικών ευρημάτων)

Υπάρχει επίσης η περίπτωση "ανθρώπινου" σκελετού με κρανίο, 200.000 περίπου ετών, που βρέθηκε το 1988-89 επικαλυμμένος με σταλαγμιτικό υλικό σε σπήλαιο κοντά στο Μπάρι της Ιταλίας. Εκεί οι Ιταλοί επιστήμονες μελετούν επί έτη τον τρόπο απομάκρυνσης του ευρήματος, πριν αρχίσουν οποιαδήποτε ανασκαφική εργασία. Παρέμεινε δηλαδή ο σκελετός στη θέση που βρέθηκε, χωρίς να γίνουν άλλες παρεμβάσεις. Είναι προφανές ότι η βιασύνη των καθηγητών που επιχείρησαν στη χώρα μας είναι εντελώς αδικαιολόγητη. Οι χρονολογήσεις μπορούσαν να προχωρήσουν δίχως καταστροφές, από ειδικούς επιστήμονες και όχι μαθητευόμενους.

Λίγο-πολύ είναι γνωστός ο δικαστικός αγώνας που αναγκάστηκα να διεξαγάγω τα τελευταία 25 χρόνια για την προστασία του σπηλαίου Πετραλώνων και των ευρημάτων του, με πάνω από 200 δίκες. Θεωρώ ότι μία από τις βασικότερες αιτίες που έχω υποστεί αυτή την «Οδύσσεια», πρέπει να αναζητηθεί στις φθορές που υπέστη το κρανίο του Αρχανθρώπου των Πετραλώνων από Έλληνες και ξένους πανεπιστημιακούς. Εξάλλου όσοι δημοσιογράφοι έχουν προσπαθήσει τις τελευταίες 10ετίες να φωτογραφίσουν το κρανίου του Αρχανθρώπου, που είναι κλειδωμένο σε ένα χαρτόκουτο (βλ. γαλλική εφημερίδα Liberation της 28-8-1984 και 1-9-1984), έχουν σκοντάψει σε ένα απροσπέλαστο τείχος. Ακόμα και μελέτες δεν δημοσιεύονται πλέον, παρόλο που γίνονται ελάχιστες από κάποιους ξένους, και πιθανόν με την ειδική συμφωνία να μη γίνεται μνεία της κατάστασης διατήρησης του κρανίου. Γεγονός είναι πάντως ότι καμία νέα φωτογραφία του, της τελευταίας περίπου 20ετίας, δεν δημοσιεύεται, ούτε σε επιστημονικά έντυπα, ούτε σε αυτά του ημερήσιου ή περιοδικού Τύπου. Τον Αύγουστο του 2005 τηλεοπτικό συνεργείο των πασίγνωστων στο Πανελλήνιο εκπομπών του κ. Κ. Χαρδαβέλα, δεν κατόρθωσε να το κινηματογραφήσει. Η αδυναμία επαφής ακόμα και δημοσιογράφων με το εύρημα, με έχουν οπωσδήποτε εμβάλλει σε μεγάλη ανησυχία και σκέψεις για ακόμα περισσότερες και πιο πρόσφατες καταστροφές.

Για τις φθορές που έχει υποστεί το κρανίο του Αρχανθρώπου των Πετραλώνων ευθύνη φέρουν πρόσωπα και θεσμικά όργανα. Πολλοί καθηγητές που προαναφέρονται ή κι εμπλεκόμενοι πολιτικοί δεν βρίσκονται πλέον εν ζωή, γεγονός που καθιστά ίσως πιο δύσκολη την αναζήτηση των επακριβών γεγονότων. Αποτείνομαι προς κάθε αρμόδιο για να καταφανεί η αλήθεια χάριν της επιστήμης και ν' αποδοθούν οι ευθύνες σε όσους αναλογούν.

(σημείωση: Στις προτάσεις που εισηγήται ο καθηγητής Άρης Ν. Πουλιανός να γίνουν άμεσα είναι -μεταξύ άλλων- οι παρακάτω στις οποίες αναφέρει συγκλονιστικά στοιχεία για την ζημιά που προξένησαν στο κρανίο του Αρχανθρώπου):

4α. Να συνταχθεί πόρισμα των μέχρι τώρα γενόμενων εργασιών καθαρισμού και απόσπασης τμημάτων των οστών του κρανίου.

Παραδείγματος χάριν (συνοπτικά και βάσει των ανωτέρω):

Το ανθρώπινο κρανίο του σπηλαίου Πετραλώνων βρέθηκε το 1960 εξ ολοκλήρου καλυμμένο με σταλαγμιτικό υλικό, το οποίο αποσπάστηκε τον ίδιο χρόνο από το μεγαλύτερο μέρος του κρανιακού θόλου. Η περιοχή του προσώπου αρχικά έμεινε ανέγγιχτη για να μην γίνει ζημιά στα ευπαθή και εύθραυστα οστά του, καθώς ελάχιστες φθορές στην οδοντική επιφάνεια είχαν ήδη επέλθει. Εξ αρχής από το κρανίο έλλειπαν οι τέσσερις τομείς, ο δεξιός δεύτερος προγόμφιος και το πίσω τμήμα της δεξιάς ζυγωματικής απόφυσης. Έτσι έως το 1965 μεγάλο μέρος της σταλαγμιτικής ύλης είχε απομακρυνθεί από το κρανίο, αλλά η γνάθος, τα ζυγωματικά οστά και το κάτω μέρος τής άνω ινιακής γραμμής παρέμειναν επικαλυμμένα. Τα δέκα δόντια της γνάθου είχαν καθαριστεί, αλλά τα άδεια φατνία των τομέων ήταν ακόμα καλυμμένα με σταλαγμιτικό υλικό, καθώς επίσης και τα κροταφικά οστά από το σημείο του πόριου και κάτω. Το κρανίο ήταν σχεδόν ολόκληρο, δείχνοντας να μην έχει υποστεί σπασίματα από προσκρούσεις. Οι μαστοειδείς αποφύσεις ήταν σπασμένες. Εκ του κρανίου προσέτι έλλειπαν εξ αρχής το οπίσθιο τμήμα του σώματος της δεξιάς άνω γνάθου, ολόκληρο σχεδόν το ηθμοειδές οστούν, πλην του τετριμμένου πετάλου, η ρινική επιφάνεια της άνω γνάθου, το πρόσθιον τοίχωμα των σφηνοειδών κόλπων και η ύνις. Το 1980 αφαιρέθηκε η κορώνα του πρώτου δεξιού γομφίου, καθώς και τεμάχια του κρανίου που αποσπάστηκαν μαζί με την σταλαγμιτική ύλη. Το 1982 το κρανίο είχε υποστεί επιπλέον ζημιές, κυρίως στις περιοχές των οφθαλμικών κογχών, της άνω γνάθου και της ρινικής χώρας. Εξωτερικά των ρινικών οστών έγιναν κάποιες καινούργιες χαρακιές, αλλά και δεκάδες άλλες, μήκους περίπου 10 χιλ. και βάθους 1 χιλ., οι οποίες διατρέχουν όλη την επιφάνεια των οστών του προσώπου, του μετωπιαίου και αμφοτέρων των βρεγματικών. Επίσης, τα άνω και πλάγια εσωτερικά οστέινα τοιχώματα των οφθαλμικών και ρινικών κογχών, ενώ υπήρχαν αρχικά, σήμερα λείπουν.

4β. Να συνταχθεί όσο το δυνατόν πληρέστερη περιγραφή όλων των λεπτομερειών, όπως π.χ. παρατηρήσεις που αφορούν οπές στο σπασμένο ζυγωματικό και τα «βουλιάγματα» στο περιόστεο, τα οποία οφείλονται σε φυσικά αίτια, της εποχής δηλαδή του ανθρώπου των Πετραλώνων και της εναπόθεσής του στα ιζήματα του σπηλαίου.

ο δρ.Άρης Ν. Πουλιανός και ο υιός του δρ. Νίκος Άρ. Πουλιανός

5. Να διερευνηθεί η εμπλοκή των υπηρεσιακών και πολιτικών παραγόντων του ΥΠ.ΠΟ. στην κατ’ εξακολούθηση συγκάλυψη (1985-2005) των παράνομων καταστροφών που υπέστη το ανθρώπινο κρανίο Πετραλώνων. Να αποδοθούν οι αντίστοιχες ποινικές ευθύνες για καταστρατήγηση του Αρχαιολογικού Νόμου. Ακριβώς γιατί απεκρύβησαν οι σχετικές πληροφορίες στην από 20-12-1997 υπουργική απάντηση (σημ.Β.Βενιζέλου) σε επερώτηση προς τη Βουλή των Ελλήνων, με την φράση: Το κρανίο των Πετραλώνων έχει καθαριστεί με υποδειγματικό τρόπο. Εκ διαμέτρου αντίθετα είναι αυτά που διαπιστώνουν ξένοι επιστήμονες (Murril, Stringer κ.ά), καθώς και οι Έλληνες ανθρωπολόγοι Άρης Πουλιανός και Νίκος Πουλιανός, ενώ τις ζημιές είχαν ομολογήσει οι ίδιοι οι καθηγητές Ι. Μελέντης και Ν. Ξηροτύρης. Ιδιαίτερα κωλύματα εκ μέρους των άμεσα υπευθύνων δεν πρέπει να αναμένονται, καθώς οι περισσότεροι έχουν απομακρυνθεί από τις θέσεις εξουσίας που κατείχαν και δεν έχουν πλέον τη δύναμη να παρεμποδίσουν τις σχετικές έρευνες.

 

Επιμέλεια: Ξενοφών Οικονομικός (13.2.2021)