Αναζήτηση αυτού του ιστολογίου

Τετάρτη 29 Μαΐου 2019

Κοράλλια και κοραλλιογενείς ύφαλοι στις θάλασσες της Ελλάδας μας. Οι δυνατότητες οικονομικής αξιοποίησής τους. Σ.Σοφιανόπουλος


Αξιοποίηση Κοραλλιών στην Ελλάδα

Ο Σωτήρης Σοφιανόπουλος, διευθύνων σύμβουλος της ΧΡΩ.ΠΕΙ., χημικός και ερευνητής υπεύθυνος των εργαστηρίων Εφαρμοσμένης Ερεύνης και Αναπτυξιακής Τεχνολογίας της ΧΡΩ.ΠΕΙ. είχε ασχοληθεί -όπως έχουμε γράψει στις περισσότερες αναρτήσεις μας- με την Ελλάδα μας, τις δυνατότητες που έχει να αναπτυχθεί και επισταμένως με θέματα: γεωργίας, κτηνοτροφίας, αλιείας, βιομηχανίας κλπ.

Ο ίδιος ο Σωτήρης Σοφιανόπουλος υπήρξε δύτης και γνώριζε -όπως ο ίδιος παρουσίαζε, μεταξύ άλλων, σε τηλεοπτικές εκπομπές του- πολύ καλά τις ελληνικές θάλασσες.

Παρακάτω παρουσιάζουμε ένα απόσπασμα από ένα πολιτικό πρόγραμμα που είχε γράψει για την αξιοποίηση των δυνατοτήτων της Ελλάδα μας. Πρόκειται για τα κοράλλια και τις δυνατότητες αξιοποίησής τους. Οι υπογραμμίσεις και επισημάνσεις είναι δικές μας. 

Γράφει ο Σωτήρης Σοφιανόπουλος:

''Με τα νέα τεχνολογικά μέσα (φιάλες καταδύσεως) μερικοί θαρραλέοι αυτοδύτες κατάφεραν να φθάσουν στο βάθος της κοραλογενέσεως που ευρίσκεται κάτω από τα 70 μέτρα, δηλαδή υπό πίεση 8 ατμοσφαιρών. Αυτό αμέσως έδωσε μια ώθηση στη βιοτεχνεία ημιπολύτιμων λίθων και κοσμημάτων, και δημιούργησε ελπίδες και για εξαγωγές. Αμέσως θεσπίστηκε νόμος και απηγόρευσε τη συλλογή κοραλιών.

Και ποιός ωφελείται που υπάρχουν σήμερα κοράλια στις ελληνικές θάλασσες αφού κανένας δεν μπορεί να τα δει; Η πατρίδα μας έχει 15.000 χιλιόμετρα παραλίες. Όλοι οι Έλληνες να βούταγαν για να μαζέψουν κοράλια πάλι δεν θα μπορούσαν να εξαντλήσουν την κοραλιογένεση.

Διότι όλο και όλο που μπορεί ένας αυτοδύτης να ψάξει από τα 70 μέτρα βάθος είναι μερικά τετραγωνικά μέτρα, διότι πιο πολύ από μερικά λεπτά δεν μπορεί να μείνει σ' αυτό το βάθος. Στα 80-90 μέτρα βάθος είναι ζήτημα εάν υπάρχουν 10 αυτοδύτες σε όλη την Ελλάδα που μπορούν να φθάσουν. Ένα είναι βέβαιο: ότι κάποτε ξένοι θα μαζέψουν τα ελληνικά κοράλια με βαθυσκάφη κι εμείς αν υπάρχουμε θα κοιτάμε''.

Φιλοδοξία του Σωτήρη Σοφιανόπουλου ήταν να καταργηθεί ο απαγορευτικός νόμος που ισχύει μόνον για κρατική συλλογή και να δημιουργηθεί ειδική σχολή συλλέξεως κοραλιών (βλέπε τον σχετικό νόμο εδώ). 
Κοραλιογενής ύφαλοι στο Αιγαίο μας (φώτο)

***
Οι πρώτες καταγραφές κοραλλιών

Ο Σωτήρης Σοφιανόπουλος μάλλον έχει δίκιο σε όσα γράφει ανωτέρω. Η πρώτη καταγραφή κοραλλιών στην Ελλάδα δεν έγινε βέβαια με μέριμνα του κράτους αλλά από την ομάδα του Ζάκ Ιβ Κουστώ. Το 2006 έγινε προσπάθεια εντοπισμού και καταγραφής κοραλιών από το ΕΛΚΕΘΕ, το Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών. Οι Έλληνες επιστήμονες επισήμαναν αποικίες κοραλιών σε πολλά σημεία του Ιονίου και Αιγαίου πελάγους. Υπήρξαν σχετικές ανακοινώσεις σε επιστημονικά συνέδρια. Ωστόσο, το σχετικό υλικό δεν αξιοποιήθηκε από τις αρμόδιες υπηρεσίες του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Στις ελληνικές θάλασσες εντοπίστηκαν και εμπορεύσιμα είδη κοραλιών όπως το κόκκινο αλλά και το μαύρο κοράλλι, το γιούσουρι.


Οι γοργόνιες

«Τα κοράλλια δεν είναι φυτά, όπως λανθασμένα πιστεύουν ορισμένοι. Αντίθετα είναι θαλάσσιοι οργανισμοί. Τα ανθόζωα αυτά έχουν τη μορφή μικρών πολύποδων που μοιάζουν με μικρές αμοιβάδες. Οι οργανισμοί έχουν τη δυνατότητα να σχηματίζουν σκελετούς από τον ασβεστόλιθο που βρίσκουν στους βυθούς, διαμορφώνοντας μεγάλες αποικίες. Το χαρακτηριστικό είδος του κοραλλιού που απαντάται στις ελληνικές θάλασσες είναι οι γοργόνιες. Εντοπίζονται σε μεσαία βάθη, από 50 έως 120 μέτρα, και σε μεγάλα βάθη κάτω των 200 -ακόμη και 500- μέτρων, αναφέρει στην «R» η δρ Μαρία Σαλωμίδη, περιβαλλοντολόγος στο Ινστιτούτο Ωκεανογραφίας του ΕΛΚΕΘΕ.

Πρόσφατες μελέτες του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου της Θεσσαλονίκης παρουσιάζουν ότι τα είδη των ανθόζωων που σχηματίζουν τα κοράλλια του Αιγαίου είναι πάνω από 88, σχεδόν τα μισά, δηλαδή, από τα 200 που απαντώνται σε όλη τη Μεσόγειο.

Τα κοράλλια των Ελληνικών θαλασσών

Τα μεγαλύτερα αποθέματα κόκκινων κοραλλιών υπάρχουν στη Θάσο, τη Λήμνο, τον Αϊ-Στράτη και στη Χαλκιδική, τόσο στη χερσόνησο της Σιθωνίας όσο και στο Άγιον Ορος. Παράλληλα, εντοπίζονται στις θαλάσσιες περιοχές μεταξύ των ακτών της βορειοανατολικής Εύβοιας και των Σποράδων.

Εγκυρες πληροφορίες από το ΕΛΚΕΘΕ αναφέρουν ότι τα μαύρα κοράλλια εντοπίζονται σε μεγάλα βάθη στο Ιόνιο, στη θαλάσσια περιοχή μεταξύ Ζακύνθου και Ηλείας. Στο Αιγαίο εντοπίζονται στη νοτιοανατολική και νοτιοδυτική Κρήτη, στη θαλάσσια περιοχή της Ιεράπετρας, αλλά και στη Ρόδο.

Χρήσεις των κοραλιών

Χρησιμοποιούνται και για την κατασκευή κοσμημάτων. Το κόκκινο και το μαύρο κοράλλι αποτελούν ημιπολύτιμους λίθους και χρησιμοποιούνται για την κατασκευή κοσμημάτων, κομπολογιών και άλλων αντικειμένων, που χρησιμοποιούνται ακόμη και στην οδοντιατρική. Χωρίς καν να έχουν καταγραφεί οι πληθυσμοί των εμπορεύσιμων αυτών ειδών, το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, επί υπουργίας Κώστα Κιλτίδη, έδωσε 10 άδειες για την αλίευση κάποιων ειδών κοραλλιών.

Εμπορική αξία

Το κόκκινο κοράλλι πωλείται στην αγορά από 70 μέχρι 90 ευρώ το κομμάτι, ενώ οι τιμές του εκτοξεύονται στα ύψη όταν πρόκειται για ένα ολόκληρο κλαδί. Το μαύρο κοράλλι, από την άλλη, πριν από μερικά χρόνια πωλείτο στην αγορά από νόμιμους και παράνομους αλιείς για περισσότερα από 300 ευρώ! (σημ.οι τιμές αναφέρονται στην περίοδο 2011-2012)

Λαθραλιεία

«Παλαιότερα, είχαν αναφερθεί εκτεταμένα περιστατικά παράνομης αλιείας κοραλλιών από Ιταλούς δύτες. Η συνηθισμένη πρακτική με την οποία έβγαζαν τα κοράλλια ήταν το εργαλείο του σταυρού. Αυτό το εργαλείο ήταν μια τσιμεντένια κολόνα με ανάλογο σχήμα, που στις άκρες του διέθετε σιδερένιες βέργες. Οταν ο σταυρός έπεφτε στον βυθό, ξήλωνε τα κοράλλια και από αυτό ανέβαινε στο σκάφος περίπου το 30%! Το υπόλοιπο 70% καταστρεφόταν και έμενε νεκρό στον βυθό της θάλασσας. Τα καλύτερα κομμάτια αλιεύονται σε μια περιοχή που εκτείνεται από την Αλγερία έως το Μαρόκο, όπου το κοράλλι είναι εξαιρετικής ποιότητας και πωλείται πανάκριβα στις ευρωπαϊκές αγορές», ισχυρίζονται στην «R» ψαράδες των Δωδεκανήσων, που θέλησαν να κρατήσουν την ανωνυμία τους.

Πρόσφατες έρευνες

Πολυεθνική ομάδα (Ελλήνων, Ισπανών, Αιγυπτίων, Κροατών, Άγγλων, Τούρκων, Λιβάνιων) με χρήση σόναρ, ρομποτικής κάμερας αλλά και καταδύσεων εξερεύνησαν τον βυθό κάτω από το νησιωτικό σύμπλεγμα των Φούρνων Κορσεών κοντά στην Ικαρία, στο νοτιοανατολικό Αιγαίο. Κατέγραψαν πολλά είδη ασπόνδυλων και φυκιών, που η ηλικία τους ξεπερνάει τα 700 χρόνια. Η έρευνα οργανώθηκε από το «Περιφερειακό Κέντρο Δράσης για τις ειδικά προστατευμένες περιοχές» του ΟΗΕ σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Θαλάσσιας Προστασίας «Αρχιπέλαγος».
Πολλές χώρες της Μεσογείου, μέσα σε αυτές και η Ελλάδα, δεν έχουν χαρτογραφήσει τους υφάλους αυτούς, με αποτέλεσμα να μη μπορέσουν να καθορίσουν σωστά τα αλιευτικά πεδία που θα απαγορεύεται το ψάρεμα με συρόμενα εργαλεία. Το αποτέλεσμα είναι πολλοί ύφαλοι να καταστρέφονται ανεπανόρθωτα αφού τα αλιευτικά σκάφη σύρουν τα εργαλεία τους, προκαλώντας καταστροφή που χρειάζεται αιώνες για να ανακάμψει.
Στη Μεσόγειο έχουν καταγραφεί ύφαλοι ηλικίας μεγαλύτερης απο 7.500 ετών οι οποίοι φιλοξενούν περισσότερα απο 1.600 διαφορετικά είδη ζωής (300 είδη φυκών, 1.200 είδη ασπόνδυλων,100 είδη ψαριών) ενω οι επιστήμονες εκτιμούν οτι δεν αποκλείεται να βρεθούν κοράλλια ακόμα μεγαλύτερης ηλικίας στα ελληνικά νερά.

Η σπουδαιότητα των Κοραλλιογενών υφάλων

Οι κοραλλιογενείς ύφαλοι είναι γνωστοί για τη σημαντική θαλάσσια βιοποικιλότητά τους, αφού αποτελούν «πηγή ζωής», καθώς εμφανίζονται περισσότερα είδη, σε σχέση με τα υπόλοιπα θαλάσσια οικοσυστήματα. Η εξαφάνισή τους θα επιφέρει δραματικές επιπτώσεις στα θαλάσσια οικοσυστήματα και στην αλιεία. Περισσότερο από 1 δις άνθρωποι εξαρτώνται οικονομικά από τους κοραλλιογενείς υφάλους, που αλλιώς τους αποκαλούν «τροπικά δάση των ωκεανών». Επίσης, πολλά είδη ψαριών τους χρησιμοποιούν ως καταφύγιο αλλά και για την εύρεση της τροφής τους.
Σωτήρης Αρ. Σοφιανόπουλος
Νομοθεσία σχετικά με την αλιεία Κοραλιών

Στην Ελλάδα τα κοράλλια αποτελούν εθνικό πλούτο και η ελεύθερη αλιεία τους απαγορεύεται αυστηρά. Επιτρέπεται η φωτογράφησή τους μόνο κατόπιν σχετικής αδείας.

Η αλιεία κοραλλιών διέπεται από τις διατάξεις του Π.Δ. 324 / 94 και ασκείται από επαγγελματίες αλιείς που είναι εφοδιασμένοι με ειδική άδεια. Επαγγελματίας συλλέκτης κοραλλιών θεωρείται όποιος ασχολείται συστηματικά με τη συλλογή κοραλλιών με αυτόνομες ή ημιαυτόνομες καταδυτικές συσκευές ή με τα εργαλεία ιτζένιο (μεταλλική ράβδος), με ωοειδές συρόμενο εργαλείο από το σκάφος (αυγό του Κολόμβου), με το χέρι (χρήση μεταλλικής οδοντωτής σκαπάνης από δύτες).

Όποιος επαγγελματίας συλλέκτης κοραλλιών εφοδιασμένος με την προβλεπόμενη άδεια κατά τη διάρκεια των εργασιών εντοπίσει κοραλλιογενείς σχηματισμούς, είναι υποχρεωμένος να το δηλώσει αμέσως στην πλησιέστερη Λιμενική Αρχή. Η χρονική περίοδος για την εκμετάλλευση των ζωνών ποικίλει ανάλογα με την πυκνότητα του κοραλλιού και δεν υπερβαίνει τα πέντε (5) έτη, μετά την πάροδο της οποίας αρχίζει απαγορευτική περίοδος είκοσι πέντε (25) ετών.

Επιμέλεια: Ξενοφών Οικονομικός (29.5.2019) 
©
 
Copyright 4481/2017
 
Βιβλιογραφία / Πηγές / Σύνδεσμοι:

-''Πολιτικό πρόγραμμα σχηματισμού ''Ελληνισμός'', Σωτήρης Αρ. Σοφιανόπουλος, σελ.135, Αθήνα.
-παραγρά
φους και πληροφορίες αντλήσαμε από τα κάτωθι site:
α. TECHNE, Ελληνική Κοινότητα, εδώ
β. iefimerida εδώ (απ' όπου αντλήσαμε και φωτογραφίες) 
γ. gaia επιχειρείν εδώ 


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Αγαπητοί αναγνώστες σημειώνουμε πως:
-ό,τι υπάρχει σε αυτό το blog είναι αποτέλεσμα μελέτης και έρευνας τόσο των έργων του Σωτήρη Σοφιανόπουλου όσο και άλλων επιστημόνων οι οποίοι αναφέρονται όπως και οι αντίστοιχες πηγές και βιβλιογραφία.
Ως εκ τούτου τα άρθρα μας αποτελούν πνευματικό κόπο της ομάδας μας ή μεμονωμένου συναδέλφου μας που τα συντάσσει.
Το δικαίωμα χρήσης και αναδημοσίευσης του υλικού από το blog μας καθορίζεται από τον αντίστοιχο νόμο περί πνευματικής ιδιοκτησίας Ν. 4481/2017 σε συνέχεια του Ν. 2121/1993.
-Επιτρέπεται η αναδημοσίευση άρθρου μας υπό την αυστηρή προϋπόθεση επισύναψης της πηγής μέσω ενεργού συνδέσμου και αναφοράς του blog και του ονόματος του συγγραφέως του άρθρου.
-Σχόλια θα εγκρίνονται όταν είναι σχετικά με το θέμα, εννοείται ό,τι δεν περιέχουν προσβλητικούς ή απαξιωτικούς χαρακτηρισμούς και δεν περιέχουν συνδέσμους αμφιβόλου αξιοπιστίας.
-Όταν αποστέλλετε κείμενα μέσω σχολίων ή e-mail και δεν είναι δικά σας παρακαλείσθε να αναγράφετε την πηγή τους.
Ευχαριστούμε για τη συνεργασία σας.

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.