Η καλύτερη χρήση του τυρόγαλου είναι ως ζωοτροφή. Εμπλουτίζοντας το τυρόγαλο με ιχνομέταλλα και βιταμίνες έχουμε πλήρη ζωοτροφή χοιρινών. Η τεχνολογία παρασκευής υψηλής προστιθέμενης αξίας προϊόντων απο το τυρόγαλο υπάρχει και είναι Ελληνική. Ένα παράδειγμα ελληνικής μονάδας παραγωγής χοίρων με πλήρη αξιοποίηση των υπολειμμάτων και υποπροϊόντων. Σ.Σοφιανόπουλος Γ' μέρος

Σε δυο προηγούμενες -σχετικές- αναρτήσεις παρουσιάσαμε γενικά κάποια στοιχεία περί κτηνοτροφίας και κατόπιν αναλύσαμε την χρήση και την σπουδαιότητα του τυρόγαλου, σύμφωνα με την μελέτη του ιδιοκτήτη της ΧΡΩ.ΠΕΙ. Σωτήρη Σοφιανόπουλου υπο τον τίτλο: "Οι ''Άγνωστες'' πλουτοπαραγωγικές πηγές της Ελλάδος και η πολιτική τους σημασία''. Για τις δυο σχετικές αναρτήσεις μπορείτε να δείτε εδώ:  για το Ά μέρος και εδώ: για το Β' μέρος. 

Με την παρούσα ανάρτηση, συνεχίζουμε με το Γ' και τελευταίο μέρος της μελέτης του Σωτήρη Σοφιανόπουλου σχετικά με το γάλα και το τυρόγαλο και τις χρήσεις του. Χρήσεις οι οποίες μπορούν σε πολλές περιπτώσεις να δώσουν διέξοδο στα οικονομικά αδιέξοδα και την έλλειψη αυτάρκειας, ακόμη και βασικών προϊόντων απο την οποία πάσχει η πατρίδα μας. Είναι αδιανόητο, τα όσα γράφει ο Σωτήρης Σοφιανόπουλος να εφαρμόζονται εδώ και δεκαετίες σε άλλες χώρες και απο τις πολυεθνικές που δραστηριοποιούνται στον αγροτικό-κτηνοτροφικό τομέα και στην Ελλάδα οι κτηνοτρόφοι να είναι εγκαταλειμμένοι το ελληνικο κράτος και τις υπηρεσίες του. Αποτέλεσμα: κατακόρυφη μείωση του γεωργικού και κτηνοτροφικού προϊόντος της χώρας μας, άμεση και τεράστια σε ποσοστό εξάρτηση απο τις εισαγωγές πολυεθνικών και λοιπών χωρών, ανεργία, εκατοντάδες χιλιάδες τόνοι υποπροϊόντων πεταμένα στις χωματερές και τόσα άλλα. 

                                                                          ***

Επαναδημοσιεύουμε, για λόγους συνέχειας, την τελευταία παράγραφο της προηγούμενης σχετικής ανάρτησης και συνεχίζουμε με το Γ' μέρος της. Στη μελέτη του Σωτήρη Σοφιανόπουλου παρεμβαίνουμε με σημειώσεις καθώς και υπογραμμίσεις και επισημάνσεις με bold για να βοηθήσουμε τον αναγνώστη και να επιστήσουμε την προσοχή του σε κάποια βασικά σημεία. 

Τυρόγαλο

...

Για να μην γίνεται παρεξήγηση, το τυρόγαλο είναι το προϊόν που παραμένει μετά και από την μυζήθρα ή μανούρι. Οι μικροδιαφορές που υπάρχουν έγκειται στο ότι προσθέτουν λίγο γάλα, για να βγάλουν περισσότερη μυζήθρα. Η μυζήθρα βγαίνει μετά την τυροκόμηση και μετά το σούρωμα του τυριού ο τυροκόμος ή το τυροκομείο παίρνουν το υγρό αυτό το οποίο και βράζουν. Δια του βρασίματος γίνεται συσσωμάτωση των λίγων πρωτεϊνών που περιέχει, οι οποίες βγαίνουν στην επιφάνεια και εκεί μαζεύονται με μία ειδική κουτάλα. Το υπόλοιπο είναι το τυρόγαλο.

Η καλύτερη χρήση του τυρογάλου είναι ως ζωοτροφή (1), όταν είναι ακόμη υγρό, συνήθως για τα χοιρινά. Επειδή όμως το μικρό χοιρινό δεν μπορεί να αφομοιώσει τόσο πολύ νερό, διότι το μέγεθος του στομάχου του είναι μικρό, η καλύτερη μέθοδος είναι η ξήρανση, δηλ. τα 100 κιλά πρέπει να γίνουν 50 κιλά, αλλά τα στερεά συστατικά από 7% γίνονται 14%. Και άλλη μια φορά εις το ήμισυ, δηλ. 25 κιλά, και η στερεά ουσία ξαναδιπλασιάζεται και ανεβαίνει στο 28%. Έχουμε δηλ. το 25% της αρχικής μάζης του τυρογάλου, που θα δώσει ένα υγρό με 28% στερεά και έτσι τα θρεπτικά συστατικά προς το νέο χοιρινό είναι αρκετά.

φώτο απο μονάδα υπαίθριας χοιροτροφίας

Πρέπει να ξέρουμε ότι αν προσθέσουμε στο συμπυκνωμένο τυρόγαλο φωσφορικό διασβέστιο, ιχνομέταλλα και βιταμίνες, έχουμε μία πλήρη τροφή για τα χοιρινά. Ουσιαστικώς δηλ. οι τυροκομικές μονάδες πρέπει να έχουν συνεργασία με χοιροστάσια, για να τους δίνουν υγρά τροφή. (2)
 

Στην Ελβετία, που επίσης είναι μία τυροπαραγωγός χώρα, στους επάνω ορόφους είναι το τυροκομείο και στα υπόγεια είναι τα χοιροστάσια, όπου δια της βαρύτητος κατεβαίνει το τυρόγαλο. Αυτό λέγεται liquid feeding.(3)

Εάν ιδεί κάποιος την καμπύλη ξηράνσεως, θα ιδεί ότι το ήμισυ της υγρασίας φεύγει αμέσως σε πολύ λίγο χρόνο, ανεξαρτήτως της ποσότητος, όταν υπάρχει βαρομετρικό ψυγείο. Γι αυτό δεν καταφεύγουμε στην ολική ξήρανση, της οποίας το υλικό χρησιμοποιείται στην αλλαντοποιία ή στα τυροκομεία που παρασκευάζουν τεχνητά τυριά. Διότι η ολική ξήρανση θέλει μεγάλη ενέργεια, άρα έχει αυξημένο κόστος.

Αυτό που πρέπει να προσέχουμε πολύ είναι ότι το τυρόγαλο μετά το βράσιμο, οπότε και βγαίνει η μυζήθρα, έχει θερμοκρασία 90 βαθμούς. Όταν η θερμοκρασία σιγά σιγά αρχίζει και πέφτει, και για να γίνει εύληπτο το τυρόγαλο από το χοιρινό πρέπει η θερμοκρασία να πέσει στους 40 βαθμούς. Τότε όμως είναι πολύ ευάλωτο στους μικροοργανισμούς, που το καταστρέφουν σε 10 ώρες. Αυτός είναι και ο λόγος που το τυρόγαλο, παρόλο που είναι μία εξαίσια τροφή και για τον άνθρωπο και για τα ζώα, δεν έχει αξιοποιηθεί στην Ελλάδα. Διότι όταν τελικώς ξινίσει κάνει ζημιά στο ζώο και όχι καλό. Όταν όμως το χρησιμοποιήσεις σαν ξηρό τυρόγαλο, ανεβαίνει πολύ η τιμή του. (5) Στην περίπτωση που έχει συμπυκνωθεί στο ¼ πάλι είναι ευάλωτο στους μικροοργανισμούς και θέλει ιδιαίτερη προσοχή στη χρήση του. Η χρήση αυτή απαιτεί βραστήρα, βαρομετρικό ψυγείο για την φθηνή εξάτμιση του, βυτίο μεταφοράς ή ρυμουλκούμενο βυτίο, πράγματα που δύσκολα διαθέτει ένας απλός κτηνοτρόφος.

Αν υπολογίσουμε ότι η Ελλάδα τυροκομεί 180.000 τόνους τυριά όπως προείπαμε, τα οποία εμπεριέχουν περίπου 90.000 τόνους υγρασία, το τυρόγαλο που πετάει η Ελλάδα ετησίως είναι:
• Αν πρόκειται για τυρί από αγελαδινό γάλα, απαιτούνται 8 κιλά γάλα για 1 κιλό τυρί. Άρα έχουμε 7 περίπου κιλά τυρόγαλο.
• Αν το γάλα είναι γιδίσιο είναι πολύ δύσκολο, διότι οι μεν βελτιωμένες αίγες δίνουν γάλα με χαμηλά λιπαρά, πιο πολύ και από της αγελάδας, άρα θέλουμε 9 κιλά γάλακτος για 1 κιλό τυρί, αλλά αν πρόκειται για αγριοκάτσικα (δηλ. όχι βελτιωμένες ράτσες) τα λιπαρά είναι περισσότερα και άρα θέλουμε 7 κιλά για 1 κιλό τυρί.
• Αν είναι γάλα πρόβειο ή βουβαλίσιο θέλουμε περίπου 5 κιλά για 1 κιλό τυρί.(4)

Στην Ελλάδα τυροκομείται κυρίως το αιγοπρόβειο γάλα. Το αγελαδινό πάει προς κατανάλωση. Τυροκομούνται 700.000 τόνοι πρόβειο και 500.000 τόνοι γιδίσιου, αλλά από αυτές τις ποσότητες παρασκευάζονται και γιαούρτια, άρα δεν είναι σίγουρα πόσο γάλα χρησιμοποιείται προς τυροκόμηση. Κατά μέσον όρο όμως είναι 7 κιλά γάλακτος για 1 κιλό τυρί. Άρα το τυρόγαλο που περισσεύει στην Ελλάδα είναι 750.000-800.000 τόνοι (δηλ. προϊόν βιολογικής αξίας αντίστοιχης με 50.000 τόνους καλαμπόκι).

Σημειώσεις δικές μας: 

Σημείωση 1:  Σχετικά την σπουδαιότητα του ζητήματος των ζωοτροφών για την πατρίδα μας, γράφει ο Σωτ.Σοφιανόπουλος: ''...θα αποδείξω με αυτό το βιβλίο (εννοεί το: ''οι ''Άγνωστες'' πλουτοπαραγωγικές πηγές της Ελλάδος και η πολιτική τους σημασία'' ότι το θέμα διατροφής των ζώων είναι το κυρίως μέλημα της ανθρωπότητος και απασχολεί όλους τους επιστήμονες της γης το πώς θα κάνουν περισσότερες και φθηνότερες ζωοτροφές.'' Για περισσότερα μελετήστε την σχετική μας ανάρτηση εδώ. Επιπλέον, σε άλλη σχετική μας ανάρτηση, διαβάστε πως χιλιάδες τόνοι φρούτων αντί να αξιοποιηθούν τόσο για την παραγωγή οινοπνεύματος, τσίπουρου κλπ και απο τα υπολείμματα αυτών να παραχθούν ζωοτροφές, πετιούνται στις χωματερές. Τη στιγμή μάλιστα που τα κράτη με ψυχρά κλίματα, βλέπε Ρωσία, Σκανδιναβικές χώρες αλλά και Βαλκανικές έχουν τεράστια ζήτηση τόσο στην αγορά γεωργικών προϊόντων, φρούτων και λαχανικών όσο και των υποπροϊόντων τους (κρασιά, οινόπνευμα, τσίπουρο κλπ.). Βλέπετε σχετικά εδώ.

Σημείωση 2: Στη δική μας σημείωση 5 της ανάρτησης μας εδώ παρουσιάσαμε αποσπάσματα άρθρου που δημοσιεύτηκε στις 12.32013 και στην οποία παρουσιάζεται μέθοδος μετατροπής του τυρόγαλου σε σκόνη, χωρίς το κόστος να είναι απαγορευτικό, το οποίο ανέπτυξε το τμήμα Μηχανικής Βιοσυστημάτων του ΤΕΙ Λάρισας. Μεταφέρουμε ένα μικρό απόσπασμα: ''...Η έρευνα, την οποία εκπονεί η ομάδα τεχνολογίας μεμβρανών που λειτουργεί στο συγκεκριμένο Εργαστήριο, με επικεφαλής τον επίκουρο καθηγητή Κωνσταντίνο Πετρωτό... απέδωσε τεχνογνωσία για παραγωγή σειράς προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας προϊόντων, όπως προϊόντα ζύμωσης από τυρόγαλα που χρησιμοποιούνται σαν πρόσθετα τροφίμων (π.χ. ξανθάνη, τζελάνη, μονοκυτταρική πρωτεΐνη ή γαλακτικό οξύ) και πωλούνται σε υψηλές τιμές ή ακόμα και ανάπτυξη μιας πρωτοπόρου τεχνολογίας παραγωγής μελισσο-τροφής από τυρόγαλα που βρίσκεται σε στάδιο κατοχύρωσης πνευματικών δικαιωμάτων...'' 

Παράλληλα σε δημοσίευμα της, η ηλεκτρονική έκδοση της εφημερίδος Καθημερινή υπό τον τίτλο: ''Πιο υγιεινά χοιρινά, με υπολείμματα ελαιοτριβείου'' αναφέρεται στα αποτελέσματα μελέτης, πάλι υπό την καθοδήγηση του καθηγητή Κωνσταντίνου Πετρωτού σύμφωνα με την οποία: ''...Χοίροι και κοτόπουλα που στην τροφή τους προστέθηκαν υπολείμματα ελαιοτριβείου είχαν καλύτερη υγεία και προσέφεραν κρέας που περιέχει περισσότερα αντιοξειδωτικά λιπαρά οξέα Ω3...'' 

Μεταφέρουμε ένα μικρό απόσπασμα του ανωτέρω άρθρου: ''...Όπως απέδειξε μελέτη για την αντιοξειδωτική δράση των υγρών αποβλήτων ελαιοτριβείου (πραγματοποιήθηκε από το Εργαστήριο Φυσιολογίας των Ζωικών Οργανισμών του Τμήματος Βιοχημείας και Βιοτεχνολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας σε συνεργασία με το Εργαστήριο Μηχανικής Τροφίμων και Βιοσυστημάτων του ΤΕΙ Θεσσαλίας, υπεύθυνος καθηγητής Κωνσταντίνος Πετρωτός www.fabe.gr), ο γνωστός κατσίγαρος -που εκτός των άλλων αποτελεί μεγάλο περιβαλλοντικό πρόβλημα- θα μπορούσε να αξιοποιηθεί ως πρόσθετο στις ζωοτροφές όλων των εκτρεφόμενων ζώων. «Με αυτόν τον τρόπο από τη μια επιλύεται το θέμα της διαχείρισης των αποβλήτων των ελαιοτριβείων που προκαλούν πολύ μεγάλη ρύπανση και από την άλλη μπορούμε να φτιάξουμε μια ζωοτροφή ευεργετική για την υγεία των ζώων αλλά και των καταναλωτών», λέει στην «Κ» ο καθηγητής Δημήτριος Κουρέτας, υπεύθυνος από την πλευρά του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας...

...Τα απόβλητα των ελαιοτριβείων, ένα μείγμα από ουσίες όπως σάκχαρα, αζωτούχες ενώσεις, οργανικά οξέα, πολυαλκοόλες, πολυφαινόλες και υπολείμματα ελαίου, είναι εξαιρετικά επιβαρυντικά για το περιβάλλον. Περιέχουν μεγάλη ποσότητα οργανικών ουσιών που αν απορριφθούν σε λίμνες, ποτάμια ή κλειστούς θαλάσσιους κόλπους -όπως συχνά συμβαίνει-, προκαλούν φαινόμενα ευτροφισμού... 

...Τα απόβλητα χρειάζονται κάποια επεξεργασία για να χρησιμοποιηθούν, η οποία, όπως διευκρινίζουν οι μελετητές, μπορεί να γίνει εύκολα με την εγκατάσταση μικρής μονάδας στα ίδια τα ελαιοτριβεία.

Για ολόκληρο το άρθρο δείτε εδώ.

Σημείωση 3: Βλέπουμε για μια ακόμη φορά τις άλλες χώρες, όπως η Ελβετία που είναι και τυροπαραγωγός χώρα, να δραστηριοποιούνται στην εφαρμοφή των νέων τεχνολογιών. Η Ελβετία, ως γνωστόν, παράγει τα τυριά έμενταλ κίτρινο ημίσκληρο τυρί από γάλα αγελάδας, το οποίο προέρχεται από την περιοχή γύρω από το Έμενταλ (κοιλάδα του Έμμε) στο καντόνι της Βέρνης στην Ελβετία, το τυρί Gruyere βουνίσιας βοσκής και άλλα. Όσον αφορά την τεχνολογία liquid feeding μπορείτε εδώ: στην αγγλική γλώσσα να διαβάσετε περί τίνος πρόκειται. Ουσιαστικά πρόκειται για μια τεχνολογία συνέχισης της διατροφής των χοιριδίων με υγρή μορφή ζωοτροφής, απο τα υπολοίματα του τυροκομείου, με επιπλέον σκοπό να προσομοιάζει η διαδικασία αυτή με την μορφή που παίρνουνε την τροφή από την χοιρομάνα. Βέβαια σήμερα υπάρχει σχετικός βιομηχανικός εξοπλισμός, ο οποίος παρακολουθείται συνέχεια με ηλεκτρονικά συστήματα ώστε να εξασφαλίζει την απόλυτα υγειϊνή διατροφή των χοιριδίων καταπολεμώντας βακτήρια, παράσιτα κλπ που θα μπορούσαν να βλάψουν το ζώο. Σχετικά μπορείτε να δείτε μια μονάδα χοιροτροφίας με liquid feeding στο εξωτερικό εδώ: Παρακάτω ένα μικρό βίντεο -προς ενημέρωση- για τον εξοπλισμό liquid feeding. Σίγουρα και ελληνικές εταιρείες μπορούν ν'αναπτύξουν τέτοιο εξοπλισμό αν τους...επιτραπεί, όπως σημείωνε πολλές φορές ο Σωτήρης Σοφιανόπουλος. 

 

βίντεο με τρισδιάστατη απεικόνιση του βιομηχανικού εξοπλισμού liquid feeding της εταιρείας WEDA

Επιπλέον, εξαιρετική προσπάθεια συστηματικής εκτροφής και παραγωγής χοιριδίων συναντούμε στην επαρχία. Πρόκειται για μια σύγχρονη μονάδα εκτροφής και παραγωγής χοίρων στη Φιλιππιάδα με δυνατότητα παραγωγής έως και 50.000 χοίρους ετησίως. Εντυπωσιάζει η συνολική αξιοποίηση των υπολειμμάτων, υποπροϊόντων και λυμάτων. Μεταφέρουμε ένα μικρό απόσπασμα απο το αντίστοιχο άρθρο παρουσίασης (σημ.δεν είναι πλέον διαθέσιμο διαδιχτυακά): ''...Με κοπριά από τη χοιροτροφική μονάδα και υποπροϊόντα του σφαγείου, στην παραγωγή κρέατος, λειτουργεί σύστημα βιοαερίου για την παραγωγή ηλεκτρικής και θερμικής ενέργειας 1 MW στο πλαίσιο της προστασίας του περιβάλλοντος.

Τα λύματα και τα υποπροϊόντα του σφαγείου, αφού περάσουν από τη φάση της παστερίωσης, προωθούνται σε κλειστή αναερόβια δεξαμενή εξισορρόπησης. Τα απόβλητα οδηγούνται σε δεξαμενή αναερόβιας χώνευσης. Εκεί, τα λύματα βιοδιασπώνται και δημιουργούν βιοαέριο. Μετά τον καθαρισμό, το παραγόμενο βιοαέριο προωθείται σε σύστημα συμπαραγωγής ηλεκτρικής και θερμικής ενέργειας.

Τα στερεά λύματα, που έχουν διαχωριστεί με τη μέθοδο της κομποστοποίησης, προωθούνται ως εδαφοβελτιωτικό. Τα υγρά υπολείμματα, μετά την κατάλληλη επεξεργασία, χρησιμοποιούνται ακόμη και για χρήση μέσα στη μονάδα: νερό για πλύσιμο θαλάμων, πότισμα λουλουδιών κ.ά.

Οπως εξηγεί στις Επαγγελματικές Ευκαιρίες ο κ. Κώστας Χήτας, τα ζωικά απόβλητα, που διοχετεύονται σε υπόγεια κανάλια, ώστε η μονάδα να είναι καθαρή, μπαίνουν σε μία δεξαμενή 3.000 κυβικών, σε τακτά χρονικά διαστήματα. Εκεί παστεριώνονται, αδρανοποιούνται και αναμοχλεύονται και σε διάστημα 24-32 ημερών αποσυντίθενται, παράγοντας άχρωμο και άοσμο μεθάνιο, πλούσιο σε ενέργεια.

Μέρος της παραγόμενης ενέργειας καλύπτει τις ανάγκες σε ζεστό νερό της μονάδας (ποσοστό 50%) και το υπόλοιπο πωλείται στη ΔΕΗ. Το οικονομικό όφελος από τη χρήση της θερμικής ενέργειας φτάνει τις 500.000 ευρώ τον χρόνο...''

Σημείωση 4: Για μια συνοπτική παρουσίαση στατιστικών στοιχείων σχετικά με την παραγωγή τυριών στην πατρίδα μας, σύμφωνα με την Ελ.Στατ.βλέπε σημείωση 2 εδώ. 

Σημείωση 5: Εδώ βλέπουμε την συστηματική και προδοτική αδιαφορία του κρατικού μηχανισμού για μια ακόμη φορά. Καθήκον του κρατικού μηχανισμού είναι να βοηθάει, ανάλογα με τις υπηρεσίες του, τον πολίτη. Στη συγκεκριμένη περίπτωση οι γεωργικές και κτηνοτροφικές υπηρεσίες έπρεπε να έχουν ενημερώσει -μέσω ενημερωτικών φυλλαδίων κλπ- τον κάθε κτηνοτρόφο για την βιολογική αξία του τυρόγαλου και να έχουν εκπαιδεύσει τους κτηνοτρόφους μας πως να αξιοποιούνε τα υπολείμματα του τυρόγαλου. Αυτά που δεν κάνει το κράτος με τους χιλιάδες δημοσίους υπαλλήλους του, λόγω βέβαια των αντίστοιχων πολιτικών αποφάσεων των Υπουργείων, κάνουν τα άλλα κράτη και οι πολυεθνικές. Αποτέλεσμα: να έχουμε καταστεί εισαγωγείς και όχι παραγωγοί και να καταγράφουμε τεράστια ελλείματα στο εμπορικό ισοζύγιο. 

Επιμέλεια: Ξενοφών Οικονομικός (22.8.2016)