"Η αιτία που το τραπεζοβιομηχανικό κεφάλαιο περιόριζε τη σφαίρα της συναγωνιστικής δράσης στους δασμόβιους κλάδους και στην ελαφρά βιομηχανία, βρίσκεται στο ότι τις "γερές" θέσεις στην ελληνική οικονομία κρατούσε το ξένο κεφάλαιο" Δ.Μπάτσης

Στην εισαγωγή της σπουδαίας μελέτης του "Η Βαρειά Βιομηχανία στην Ελλάδα" και συγκεκριμένα στο Β' μέρος ο Δ. Μπάτσης αναφέρεται στους τεχνικούς και οικονομικούς όρους για τη δημιουργία μεταλλουργικής και χημικής βιομηχανίας.

Σε ανάρτησή μας εδώ: http://hellas-economy.blogspot.gr/2014/10/blog-post_31.html παρουσιάσαμε τους Τεχνικούς όρους παραθέτοντας μια σύνοψη των όσων γράφει ο Δ.Μπάτσης υπό μορφή βασικών αποσπασμάτων της μελέτης του. 

 

Ο Οικονομολόγος και Διευθυντής του επιστημονικού περιοδικού "Ανταίος" Δημήτριος Μπάτσης

Με την παρούσα ανάρτηση παρουσιάζουμε τους Οικονομικούς όρους για τη δημιουργία μεταλλουργικής και χημικής βιομηχανίας. Πριν την παράθεση του κειμένου του Δ. Μπάτση (βλέπε στο τέλος της ανάρτησης σε jpeg) παραθέτουμε μια σύνοψη. Οι υπογραμμίσεις στα αποσπάσματα από τη μελέτη του Δ. Μπάτση είναι δικές μας: 

-"Οι οικονομικοί όροι που καθιστούν επιτακτική την ανάγκη της βιομηχανικής εκμετάλλευσης, μέσα στον τόπο μας, των πρώτων υλών, που τώρα εξάγονται προς βιομηχανοποίηση στο εξωτερικό και ειδικότερα οι οικονομικοί όροι που επιτάσσουν τη βιομηχανοποίηση σε κλάδους όπως η σιδερομεταλλουργία, η χρωματική μεταλλουργία, οι χημικές ηλεκτροβόρες βιομηχανίες πηγάζουν από την ίδια τη μορφή, τη διάρθρωση και το περιεχόμενο της οικονομίας όπως διαμορφώθηκε στις ιστορικές συνθήκες της τελευταίας εκατονταετίας".

-"Πριν από τον πόλεμο η ελληνική οικονομία προσανατολισμένη στην ανάπτυξη των βιομηχανιών παραγωγής κυρίως ειδών κατανάλωσης... από ορισμένα μεγαλοβιομηχανικά συγκροτήματα, πραγματοποιούσε στις ειδικές αυτές συνθήκες παραγωγής υπερκέρδη τέτοια που επέτρεπαν στη ντόπια βιομηχανία και τις τράπεζες να συγκεντρώνουν γύρω απ' αυτούς τους κλάδους τα κεφάλαιά τους με υψηλό ποσοστό κέρδους και ψηλό επιτόκιο."

-"Η αιτία που το τραπεζοβιομηχανικό κεφάλαιο περιόριζε τη σφαίρα της συναγωνιστικής δράσης στους δασμόβιους κλάδους και στην ελαφρά βιομηχανία, βρίσκεται στο ότι τις "γερές" θέσεις στην ελληνική οικονομία κρατούσε το ξένο κεφάλαιο".

-"Οι μεταλλευτικές επιχειρήσεις, οι επιχειρήσεις κοινής ωφελείας (μεταφορές, φώς, νερό, παραγωγικά έργα κ.α.), ο έλεγχος των δημοσίων οικονομικών (δημόσια έσοδα ΔΟΕ, εταιρεία υπεγγύων προσόδων), η αξιοποίηση των πλουτοπαραγωγικών πηγών βρίσκονταν στην εξουσία του ξένου κεφαλαίου."

-"Η Εθνική Τράπεζα, ο μεγαλύτερος οικονομικός οργανισμός του τραπεζοβιομηχανικού -χρηματιστικού κεφαλαίου, τροφοδοτούσε τους κλάδους, που το ξένο κεφάλαιο άφηνε στη δικαιοδοσία της ελληνικής μονοπωλιακής κεφαλαιοκρατίας."

-"Έτσι στη χώρα αναπτύσσονταν μια βιομηχανία που η βάση της σε μηχανήματα, ανταλλακτικά, καύσιμα, συχνά δε και πρώτες ύλες (εριουργία κλπ) βρίσκονταν στο εξωτερικό ή στα χέρια ξένου κεφαλαίου (ενέργεια).

-"Η ελληνική οικονομία παρουσίαζε έτσι την αντίφαση, που παρουσιάζουν οι οικονομίες των εξαρτημένων και αποικιακών χωρών, όπου το ξένο κεφάλαιο αναπτύσσει μονάχα τους κλάδους, που του χρειάζονται είτε για προμηθευτές πρώτων υλών, είτε για αγωγοί μετασχηματισμού και διάθεσης στην αγορά της εξαρτημένης χώρας των προϊόντων της δικής του βιομηχανίας."

-"Γι' αυτό και ο ρόλος της εξαρτημένης οικονομίας, είναι ρόλος εμπορικός, μεσιτικός, στην πιο πλατειά έννοια, δηλ. ακόμα και όταν μετασχηματίζει μισοτελειωμένα προϊόντα της ξένης βιομηχανίας. Γι' αυτό και στη χώρα μας αναπτύχθηκε α. η εξορυκτική βιομηχανία... που αντί να έχει επακόλουθο την ανάπτυξη μεταλλουργικής κλπ βιομηχανίας, χρησιμοποιήθηκε από το ξένο κεφάλαιο με μοναδικό σκοπό να προμηθεύει προνομιακά και φτηνά την πρώτη ύλη στην ξένη βιομηχανία. β. Η ελαφρά βιομηχανία μετασχηματισμού των μισοκατεργασμένων προϊόντων των ξένων βιομηχανιών και της κατεργασίας ορισμένων γεωργικών προϊόντων, που η εξαγορά τους από την αγροτική τάξη μπορούσε να γίνεται με απόλυτα συμφέροντες όρους για το ντόπιο κεφάλαιο..."

-"Οι εισαγωγές σε καύσιμα κλπ. αντιπροσώπευαν το 1938 ποσοστό 10% των συνολικών εισαγωγών της χώρας... και οι εισαγωγές των μετάλλων και ειδών από μέταλλο ποσοστό 18%. Στο ισοζύγιο εξωτερικών λογαριασμών οι εισαγωγές των δυο αυτών κατηγοριών αποτελούσαν το 20% της ολικής αξίας στο σκέλος του παθητικού..."

-"Η επιβάρυνση αυτή που φθάνει συνολικά το ποσό των 3.688 εκατομμυρίων για το 1938... δεν είναι μονάχα μια απλή "ταμειακή" συναλλαγματική δυσχέρεια του ισοζυγίου αλλά και μια από τις βάσεις εξάρτησης της ελληνικής οικονομίας από το ξένο κεφάλαιο. Αποκλειστική αιτία της είναι ότι δεν αναπτύσσονται μέσα στη χώρα: α. οι πηγές παραγωγής ενέργειας (θερμικής και υδροηλεκτρικής) β. οι βασικές βιομηχανίες μεταλλουργίας, μηχανουργίας και βαρειάς χημικής βιομηχανίας."

-"...το ποσό των 3,6 δισεκατομμυρίων δρχ. που επιβαρύνεται η ελληνική οικονομία για το 1938 από την εισαγωγή των προϊόντων βαρειάς βιομηχανίας και καυσίμων που δεν παράγονται στη χώρα, καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος του παθητικού υπόλοιπου του εμπορικού ισοζυγίου που είναι για το 1938: 4.612 εκατομμύρια δρχ. Αποτελεί δηλαδή το κοντύλι από τη χρονιάτικη αυτή επιβάρυνση της ελληνικής οικονομίας (διαφορά εισαγωγής προϊόντων βαρειάς βιομηχανίας και εξαγωγής μεταλλευμάτων), ποσοστό 80% του συνολικού παθητικού υπολοίπου του εμπορικού ισοζυγίου."

-"Η τέτοια σύνθεση του εμπορικού ισοζυγίου και ισοζυγίου πληρωμών έρχεται κι αυτή από αιτιατό με τη σειρά της να γίνει αίτιο μιας πολιτικής "συναλλαγματικών περιορισμών"... Η λύση όμως του προβλήματος αυτού δεν μπορεί να βρεθεί στον τομέα της κυκλοφορίας, παρά μόνο στον τομέα της παραγωγής. Χωρίς αυτή τη διαπίστωση η εξέταση των πραγμάτων του εμπορίου και των σχέσεων της χώρας μας με το εξωτερικό θα ισοδυναμεί με μιαν αυθαίρετη σύλληψη της πραγματικότητας, που θα καταδικάζεται πάντα από την ίδια την πραγματικότητα."

                                                                        ***

Κατά την μελέτη του κειμένου του Δ. Μπάτση (βλέπε παρακάτω) ίσως σας βοηθήσει η ερμηνεία των παρακάτω οικονομικών όρων: 

-Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών: Το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών ισούται με τη διαφορά των εσόδων που προέρχονται από το εξωτερικό για αγαθά και υπηρεσίες (περιλαμβανομένων των υπηρεσιών των παραγωγικών συντελεστών) που παράγονται σήμερα, μείον τις αντίστοιχες πληρωμές που γίνονται σε ξένους από την εγχώρια οικονομία. Εάν το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών είναι θετικό τότε η χώρα παρουσιάζει πλεόνασμα , ενώ εάν είναι αρνητικό, έλλειμμα. [Για περισσότερα βλέπε εδώ: http://www.euretirio.com/2010/06/isozygio-trexouson-synallagon.html]

-Εμπορικό Ισοζύγιο: Στο εμπορικό ισοζύγιο αγαθών αποτυπώνεται η διαφορά μεταξύ των εξαγωγών εμπορευμάτων μιας χώρας και των αντίστοιχων εισαγωγών της.

• Εξαγωγές < Εισαγωγές → Έλλειμμα στο εμπορικό ισοζύγιο
• Εξαγωγές > Εισαγωγές → Περίσσευμα στο εμπορικό ισοζύγιο

Αν και το εμπορικό ισοζύγιο θεωρείται πολύ σημαντικό στοιχείο για μία χώρα, εντούτοις δεν είναι και το μοναδικό καθώς το εμπόριο αποτελεί μία μόνον από τις συνιστώσες του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών. Εμπορικό ισοζύγιο ονομάζονται αλλιώς οι καθαρές εξαγωγές. [Για περισσότερα βλέπε εδώ: http://www.euretirio.com/2010/06/emporiko-isozygio.html]

                                         ***

Παρακάτω ακολουθεί το συγκεκριμένο απόσπασμα από τη μελέτη του Δ. Μπάτση σχετικά με τους Οικονομικούς όρους για τη δημιουργία Βιομηχανίας στην πατρίδα μας (σ.35-38), εν συνεχεία παραθέτουμε τους Πίνακες στους οποίους κάνει αναφορά ο συγγραφέας στο απόσπασμα αυτό. 

 Επιμέλεια: Ξενοφών Οικονομικός (3.11.2014)