Έκθεση Επιτροπής Αλήθειας για το Δημόσιο Χρέος: ''...η Ε.Κ.Τ. αγόρασε ελληνικά ομόλογα σε χαμηλή τιμή στη δευτερογενή αγορά, αλλά ζήτησε η Ελλάδα να καταβάλλει το πλήρες ποσό. Η Ε.Κ.Τ. αρνήθηκε τη συμμετοχή της στην αναδιάρθρωση του χρέους...το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο επισημαίνει ότι οι ''διασώσεις'' προφύλαξαν τον τραπεζικό κλάδο απο απώλειες μεταφέροντας ποσά δημοσίου χρέους απο τους ισολογισμούς του ιδιωτικού τομέα σε εκείνους του δημοσίου...'' συνέχεια Γ' μέρους

Με την παρούσα ανάρτηση συνεχίζουμε και ολοκληρώνουμε την παρουσίαση του Τρίτου Κεφαλαίου της έκθεσης της Επιτροπής Αλήθειας για το Δημόσιο Χρέος. Για να μελετήσει κάποιος το πρώτο τμήμα του Τρίτου Κεφαλαίου της Έκθεσης μπορεί να δεί εδώ

Για την παρουσίαση του Πρώτου Κεφαλαίου της έκθεσης της Επιτροπής Αλήθειας για το Δημόσιο Χρέος μπορείτε να μελετήσετε εδώ: ενώ για την παρουσίαση του Δεύτερου Κεφαλαίου της Επιτροπής Αλήθειας για το Δημόσιο Χρέος μπορείτε να μελετήσετε εδώ: 

                                                                               ***

Είναι αλήθεια πως η Επιτροπή Αλήθειας για το Δημόσιο Χρέος έκανε εξαιρετική δουλειά -επιστημονικά- και με τα πορίσματά της καταρρίπτει την προπαγάνδα τόσο της τρόϊκας εξωτερικού (δανειστές) όσο και της τρόϊκας εσωτερικού (μνημονιακά κόμματα, στρατευμένους μεγαλοδημοσιογράφους κλπ). Προφανώς η αλήθεια ενοχλεί γι' αυτό και ο νέος Πρόεδρος της Βουλής Νικόλαος Βούτσης, όπως καταγράφουν και τα μ.μ.ε. με εντολή του πρωθυπουργικού επιτελείου αποφάσισε στις 12.11.2015 -λίγες ημέρες πριν δηλαδή- την λήξη των εργασιών της Επιτροπής η οποία αποτελείτο απο επιφανείς καθηγητές οικονομολόγους, διεθνολόγους, πολιτικούς επιστήμονες όπως ο κ. Eric Toussaint (καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο της Λιέγης και της Γαλλίας), ο κ. Cephas Lumina (καθηγητής Δημοσίου Δικαίου και ανεξάρτητος εισηγητής της ύπατης Αρμοστείας του Ο.Η.Ε. για τα ανθρώπινα δικαιώματα), ο κ. Olivier De Schutter (καθηγητής του Πανεπιστημίου της Λουβαίνης) κ.α.  

Ωστόσο πριν την κατάργηση της απο τα μνημονιακά κυβερνώντα κόμματα, η Επιτροπή Αλήθειας έχει καταφέρει να κάνει αρκετή δουλειά δίνοντας στη δημοσιότητα όχι μόνον την Έκθεση της για το Δημόσιο Χρέος αλλά και τα πορίσματα της Επιτροπής για το 3ο Μνημόνιο. Τόσο τη συνέχεια της έκθεσης για το Δημόσιο Χρέος όσο και τα πορίσματα για το 3ο Μνημόνιο θα αναρτήσουμε σταδιακά σε επόμενες αναρτήσεις.  (Δείτε στο τέλος της ανάρτησης την κατάπτυστη απόφαση κατάργησης της Επιτροπής απο τον νυν Πρόεδρο της Βουλής).

                                                                                ***

Το παρόν τμήμα του Τρίτου κεφαλαίου της έκθεσης της Επιτροπής Αλήθειας για το Δημόσιο Χρέος αναφέρεται στον ρόλο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και των ιδιωτών πιστωτών.

Αναλυτικότερα (οι επισημάνσεις με bold και οι υπογραμμίσεις είναι δικές μας προκειμένου να διευκολύνουμε τον αναγνώστη να εστιάσει στα βασικότερα σημεία της έκθεσης):   

Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (Ε.Κ.Τ.)

-Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αγόρασε ελληνικά ομόλογα στη δευτερογενή αγορά. 

Τον Μάιο του 2010 η ΕΚΤ θέσπισε το Πρόγραμμα Αγοράς Τίτλων (Securities Markets Programme, SMP). Σύμφωνα με τους όρους αυτής της απόφασης, απο τον Μάιο του 2010 έως τον Σεπτέμβριο του 2012, η ΕΚΤ αγόρασε στη δευτερογενή αγορά ομόλογα του δημοσίου αξίας άνω των 210 δις ευρώ, που είχαν εκδοθεί απο την Ιταλία, την Ισπανία, την Ιρλανδία, την Πορτογαλία και την Ελλάδα. Το ανεξόφλητο ποσό στις 29 Μαίου 2015 ανερχόταν σε 138,1 δις ευρώ, απο τα οποία τα 27 δις οφείλονταν απο την Ελλάδα. 

-Η Ε.Κ.Τ. είναι ο μεγαλύτερος βραχυπρόθεσμος και μεσοπρόθεσμος πιστωτής της Ελλάδας. 

Μετά το ΕΤΧΣ και το ΔΝΤ, ο τρίτος μεγαλύτερος πιστωτής της Ελλάδας είναι η ΕΚΤ, στην οποία τον Απρίλιο του 2015 η Ελλάδα παρουσιάζεται ότι χρωστά 27 δις ευρώ. Ωστόσο κανένας  άλλος πιστωτής δεν έχει εξίσου υψηλές απαιτήσεις από την Ελλάδα μέχρι το τέλος της τρέχουσας δεκαετίας, ούτε το ίδιο το ΔΝΤ. Η Ελλάδα πρέπει να καταβάλει 6,7 δις ευρώ στην ΕΚΤ και σε άλλες κεντρικές τράπεζες του Ευρωπαϊκού Συστήματος Κεντρικών Τραπεζών μέσα στο 2015 και 23 δις την επόμενη πενταετία. 

-Η Ε.Κ.Τ. αγόρασε ελληνικό χρέος στη δευτερογενή αγορά για να εξυπηρετήσει τα συμφέροντα των ιδιωτικών ευρωπαϊκών τραπεζών. 

Η ΕΚΤ χρησιμοποίησε το Πρόγραμμα Αγοράς Τίτλων για αντιδημοκρατικούς σκοπούς, επεμβαίνοντας στην κρατική κυριαρχία ευρωπαϊκών κρατών μελών και ενεργώντας ενάντια στο Σύνταγμά τους μεταξύ Μαΐου 2010 και Ιουλίου 2012, όταν υποκαταστάθηκε από το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων από τη δευτερογενή αγορά (OMT). Η απόφαση αυτή εξυπηρέτησε τα συμφέροντα του ιδιωτικού χρηματοπιστωτικού τομέα, επιτρέποντας στις γαλλικές και γερμανικές τράπεζες να μειώσουν την έκθεσή τους στα ελληνικά ομόλογα. 

Το ΔΝΤ έχει ξεκάθαρη άποψη επί αυτού: «Η καθυστερημένη αναδιάρθρωση του χρέους έδωσε επίσης την ευκαιρία σε ιδιώτες πιστωτές να μειώσουν την έκθεσή τους και να μεταφέρουν το χρέος σε φορείς του δημοσίου». Επιπλέον, αγοράζοντας σημαντικές ποσότητες ομολόγων στη δευτερογενή αγορά, η ΕΚΤ ύψωσε την τιμή αυτών των χρηματοοικονομικών εργαλείων, επιτρέποντας έτσι στους κατόχους των ομολόγων να τα εκποιήσουν με μειωμένες απώλειες.

Παράλληλα η ΕΚΤ αποφάσισε να παγώσει το SMP αρκετές φορές, γεγονός που δημιούργησε ένταση στις αγορές και επηρέασε μια σειρά πολιτικών αποφάσεων. Η άσκηση τέτοιου είδους πολιτική επιρροή υπερβαίνει τις αρμοδιότητες της ΕΚΤ και συνιστά ελεγκτέα παράβαση των κανόνων λειτουργίας της. 

-Η ΕΚΤ αγόρασε ελληνικό χρέος επιβάλλοντας αυστηρούς όρους (αιρεσιμότητες) 

Παραβιάζοντας τους κανονισμούς που επιβάλλουν στην ΕΚΤ να ενεργεί ανεξάρτητα, οι επεμβάσεις της ΕΚΤ στη δευτερογενή αγορά βασίζονταν σε πολιτικές αποφάσεις σχετικά με το ποιά κράτη-μέλη θα ευνοούνταν απο αυτές, στηριγμένες ιδίως στη μείωση του δημόσιου ελλείμματός τους. 

-Η ΕΚΤ κερδίζει απο το ελληνικό χρέος

Η ΕΚΤ αγόρασε ελληνικά ομόλογα με το πρόγραμμα SMP σε τιμή χαμηλότερη από την ονομαστική τους αξία στη δευτερογενή αγορά, αλλά ζήτησε η Ελλάδα να της καταβάλει το πλήρες ποσό (ονομαστική αξία των ομολόγων συν τόκους). Σύμφωνα με μια εκτίμηση, η ΕΚΤ δαπάνησε 40 δις ευρώ για να αποκτήσει ομόλογα ονομαστικής αξίας 55 δις, τα οποία, αν διακρατηθούν μέχρι τη λήξη τους, θα επιτρέψουν στην ΕΚΤ να κερδίσει ολόκληρη τη διαφορά μεταξύ της τιμής αγοράς και της τιμής εξόφλησης των ομολόγων, συν τους τόκους. Η ΕΚΤ έχει ήδη εισπράξει σημαντικούς τόκους από την Ελλάδα, καθώς τα επιτόκια των ομολόγων που έχει στην κατοχή της είναι υψηλά.

Μολονότι η ΕΚΤ κατέχει πολύ λιγότερο χρέος της Ελλάδας απ’ ό,τι της Ιταλίας ή της Ισπανίας, η Ελλάδα της καταβάλλει πολύ υψηλότερους τόκους. Κατά τη διάρκεια του 2014 η ελληνική κυβέρνηση κατέβαλε 298 εκατομμύρια ευρώ για τόκους δανείων της ΕΚΤ, ποσό ισοδύναμο στο 40% των 728 εκατομμυρίων ευρώ που εισέπραξε η ΕΚΤ από τόκους συνολικά από τις πέντε χώρες του προγράμματος SMP. Και αυτό παρά το γεγονός ότι το ελληνικό χρέος αντιπροσωπεύει μόλις το 12% του συνόλου που κατέχει η ΕΚΤ.

Η ΕΚΤ ήδη οφείλει στην Ελλάδα σχεδόν 2 δις ευρώ απο τα κέρδη που αποκόμισε, ήτοι τα κέρδη που αποκόμισαν η ΕΚΤ και οι εθνικές κεντρικές τράπεζες απο το πρόγραμμα SMP. Ωστόσο ο Πρόεδρος της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι δήλωσε -μεταξύ άλλων- ''θα ήθελα να τονίσω ότι (α) οι εθνικές κεντρικές τράπεζες της ζώνης του ευρώ δεν μπορούν να διανείμουν κάποιο συγκεκριμένο («δεσμευμένο») έσοδο στους μετόχους τους προτού υπολογιστεί το συνολικό κέρδος (ή ζημία) του οικονομικού έτους και (β) οι εθνικές κεντρικές τράπεζες μπορούν να διανέμουν τα κέρδη τους μόνο στους μετόχους τους (συμπεριλαμβανομένων και των αντίστοιχων κυβερνήσεων) και όχι απευθείας σε ένα κράτος μέλος το οποίο δεν είναι μέτοχος''. 

- Η ΕΚΤ δεν συμμετείχε στην αναδιάρθρωση του χρέους το 2012

Το Φεβρουάριο του 2012, η αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους μείωσε κατά 53,5% την αξία των κρατικών τίτλων που βρίσκονταν στα χέρια ιδιωτών πιστωτών. Ωστόσο η ΕΚΤ αρνήθηκε οποιαδήποτε συμμετοχή της στην αναδιάρθρωση του χρέους με την ακύρωση μέρους του αποθέματος χρέους ή με την παράταση της ωρίμανσης των τίτλων ή με τη μείωση των επιτοκίων τους. Αυτό το δικαιολόγησε επικαλούμενη την αρχή της «ανεξαρτησίας της ΕΚΤ από κάθε κυβέρ-
νηση».

Ιδιώτες πιστωτές 

-Η Επιτροπή Προϋπολογισμών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου αναγνωρίζει ότι «αυτό που κάναμε στην πραγματικότητα ήταν να μεταφέρουμε τον αστάθμητο παράγοντα από τις ιδιωτικές τράπεζες στις κυβερνήσεις».

-Εγχώριος χρηματοπιστωτικός τομέας 

Όσο και αν γίνονταν πιστευτές οι διαβεβαιώσεις ότι ο ελληνικός χρηματοπιστωτικός τομέας ήταν φερέγγυος, τα προβλήματά του ήταν σημαντικά. Ο επικεφαλής της αποστολής της Τρόικας στην Ελλάδα, Poul Thomsen, υπογράμμισε ότι «η κόπωση του χρηματοπιστωτικού κλάδου» στην ελληνική οικονομία ήταν ένα βασικό πρόβλημα που οδήγησε τη χώρα στην απώλεια πρόσβασης στις αγορές.

-Ξένες τράπεζες 

Το αυστηρά εμπιστευτικό έγγραφο που περιγράφει λεπτομερώς τη συνεδρίαση του Συμβουλίου του ΔΝΤ για την συμφωνία SBA αναφέρει ότι «τα μέλη του Συμβουλίου από την Ολλανδία, τη Γαλλία και τη Γερμανία μετέφεραν στο Συμβούλιο τη δέσμευση των εμπορικών τους τραπεζών για στήριξη της Ελλάδας και σε γενικές γραμμές διατήρηση της έκθεσής τους [στο ελληνικό δημόσιο χρέος]».Συνέβη το αντίθετο: οι ξένες τράπεζες δεν σεβάστηκαν τη δέσμευσή τους και, όπως περιγράφεται στο Τέταρτο Κεφάλαιο της παρούσας Έκθεσης, οι μηχανισμοί της λεγόμενης διάσωσης διευκόλυναν τη μεταφορά του χρέους από τις ιδιωτικές τράπεζες στον επίσημο τομέα. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο επιβεβαιώνει ότι οι λεγόμενες διασώσεις προφύλαξαν τον «τραπεζικό κλάδο από απώλειες μεταφέροντας μεγάλα ποσά δημόσιου χρέους της χώρας που συμμετέχει στο πρόγραμμα από τους ισολογισμούς του ιδιωτικού τομέα σε εκείνους του δημοσίου».

-Ιδιώτες που δεν αποδέχθηκαν το ''κούρεμα'' του προγράμματος PSI 

Μολονότι το ποσό που μπορούσε να υπαχθεί στο «κούρεμα» είχε ύψος 205,5 δις ευρώ, η τελική συμμετοχή περιορίστηκε στο ποσό των 199,2 δις. Τα δάνεια διάσωσης της Τρόικας, αντί να χρησιμοποιηθούν για την καταβολή μισθών και συντάξεων, χρησιμοποιήθηκαν ως αποζημίωση των δανειστών που δεν αποδέχθηκαν το κούρεμα (hold outs) και αποπληρώθηκαν στο ακέραιο. Μερικοί από αυτούς είναι γνωστοί ως «κεφάλαια γύπες» (vulture funds). Από τις 15 Μαΐου 2012 μέχρι το τέλος του 2015 θα έχουν πληρωθεί σε ιδιώτες που δεν αποδέχθηκαν το «κούρεμα» 3,615 δις ευρώ, με μέσο όρο επιτοκίου 4,3%.

 

Επιμέλεια: Ξενοφών Οικονομικός (16.11.2015) ©

 

Copyright 4481/2017