Πουρνάρι και σχίνο. Δυο πολύτιμα αειθαλή φυτά. Δυνατότητες αξιοποίησής τους συστηματικά: στην βοσκή αιγοπροβάτων, ως πηγή ενέργειας από την καύσιμη ύλη τους, τα φύλλα τους ως αλεύρι για την παραγωγή ζωοτροφών καθώς και για την παραγωγή χρωμάτων. Σ.Σοφιανόπουλος

Με την παρούσα ανάρτηση θα ασχοληθούμε με το πουρνάρι και το σχίνο, τα δυο αυτά αειθαλή φυτά, -μη αξιοποιήσιμα ως νομίζουμε οι περισσότεροι- αλλά τελικά χρήσιμα και με πολλές προοπτικές εφόσον υπάρξει συγκεκριμένη στοχοθεσία αξιοποίησής τους στην κτηνοτροφία, παραγωγή ζωοτροφών, χρήση τους ως καύσιμη ύλη κλπ. 

Για την μελέτη μας θα αξιοποιήσουμε το πόνημα του ευπατρίδη χημικού, ερευνητή και πρ. διευθύνοντος συμβούλου της ΧΡΩ.ΠΕΙ. (Χρωματουργεία Πειραιά) Σωτήρη Σοφιανόπουλου ''Οι ''Άγνωστες'' πλουτοπαραγωγικές πηγές της Ελλάδας και η πολιτική τους σημασία''.
Σημειώνουμε ότι το πόνημα αυτό του Σωτήρη Σοφιανόπουλου εκδόθηκε το 2003 και η έρευνα και οι σημειώσεις του αφορούν τα παρελθόντα έτη. Αν θέλαμε να εστιάσουμε την περίοδο έρευνας -για το εν λόγω πόνημα- ξεκινάει τέλη της δεκαετίας του 1960 και συνεχίζεται έως το 2003 οπότε και εκδόθηκε. Είναι λοιπόν λογικό κάποιες πτυχές του θέματος να έχουν αλλάξει, κάποια ζητήματα που θίγει να έχουν προχωρήσει έστω και λίγα βήματα. Αυτά τα λίγα όμως έγιναν πρωτίστως πάλι από την ιδιωτική πρωτοβουλία ενώ αυτό που θα έπρεπε να γίνει -εννοώ συστηματικά από το ελληνικό κράτος- ώστε να ξεδιπλωθούν οι δυνατότητες της πατρίδος μας στο μέγιστο και για το συγκεκριμένο θέμα δεν έχουν γίνει. Άρα τα όσα μελετάμε από το έργο του Σωτήρη Σοφιανόπουλου είναι πάντα επίκαιρα, οι προτάσεις του είναι ρεαλιστικές και οι επισημάνσεις προς διόρθωση -των λαθών και παραλείψεων της εκάστοτε πολιτικής ηγεσίας- επικοδομητικές.

Σημειώνουμε και κάτι άλλο για τους καλοπροαίρετους μεν δύσπιστους δε φίλους (οι λοιποί δεν μάς ενδιαφέρουν). Ο Σωτήρης Σοφιανόπουλος, ό,τι έγραψε -όσον αφορά προτάσεις για την γεωργία, κτηνοτροφία, βιομηχανία κλπ- τα είχε εφαρμόσει στα εργαστήρια Αναπτυξιακής έρευνας και Τεχνολογίας στην ΧΡΩ.ΠΕΙ. (με 150 επιστήμονες μόνιμο προσωπικό, την μεγαλύτερη τότε επιστημονική βιβλιοθήκη που υπήρχε στην Ελλάδα, διαρκή έρευνα και ανάπτυξη τεχνολογίας ώστε να δέχεται αιτήματα επίλυσης θεμάτων από την Ιαπωνία, το Βέλγιο κλπ) , σε κτήμα που ο ίδιος διατηρούσε αλλά και ανά την Ελλάδα όπου συνεργάστηκε με γεωργούς, κτηνοτρόφους, βιοτέχνες κλπ. Επομένως όταν έγραφε ή μίλαγε σχετικά ήξερε πολύ καλά τι επισημαίνει και δεν μιλούσε θεωρητικά. 

Το αν στην Ελλάδα, τις τελευταίες δεκαετίες και με τις πολιτικές, την κομματοκρατία και τη νοοτροπία επικράτησαν ο ωχαδελφισμός, η έλλειψη δημιουργηκότητας και επιχειρηματικότητας, το ''δεν γίνεται βρε αδελφέ'', ο ραγιαδισμός κλπ δεν είναι θέμα υποστατικό ή επιστημονικό αλλά της ραθυμίας και του βολέματος κάποιων που θέλουν να παραμείνουν έτσι και αυτοί και η πατρίδα μας. Η πραγματικότητα όμως και οι δυνατότητες της Πατρίδος μας είναι πέραν από τις ''άρρωστες'' αυτές τοποθετήσεις και ιδεολογίες. Τις ανωτέρω νοοτροπίες διαψεύδει η οικονομική και παραγωγική ανάπτυξη της Ελλάδας την 20ετία 1950-1970, η εφαρμογή επιστημονικών τεχνικών και βελτίωσή τους σε άλλα κράτη που δεν διέθεταν σχεδόν καμία από τις προϋποθέσεις και τα στρατηγικά πλεονεκτήματα της Ελλάδας (βλέπε Ολλανδία με έκταση λίγο μεγαλύτερη από την Πελοπόννησο και γεωργικές εξαγωγές 100 δις ευρώ με αντίστοιχες της Ελλάδας...6 δις ευρώ, το Ισραήλ με εφαρμογή πολλή υψηλής τεχνολογίας και επίτευξη παραγωγικότητας στην κτηνοτροφία και γεωργία σε σχεδόν ερημική και άνυδρη περιοχή κλπ που ήδη σε προηγούμενες αναρτήσεις μας έχουμε επισημάνει).

Επανερχόμαστε στο θέμα μας. Παραθέτουμε παρακάτω το σχετικό απόσπασμα για το πουρνάρι και το σχίνο από το πόνημα του Σωτήρη Σοφιανόπουλου. Οι υπογραμμίσεις και οι επισημάνσεις με bold είναι δικές μας προκειμένου να βοηθήσουμε τον αναγνώστη στην κατανόηση των κύριων σημείων του θέματος. Στο τέλος του κειμένου του Σωτήρη Σοφιανόπουλου υπάρχουν εκτενείς σημειώσεις ώστε να βοηθήσουμε το όλο θέμα να γίνει περισσότερο κατανοητό. 

Πουρνάρι-Σχίνο

Αυτό είναι ένα φυτό που φύεται στους λόφους και τα δάση της Ελλάδος και το οποίο ξέρει όλος ο ελληνικός λαός. Είναι φυτό αειθαλές και αν ποτιζόταν το καλοκαίρι (1), θα μπορούσε να προσφέρει πάρα πολλά στον ελλαδικό χώρο. Είναι φυτό που παράγει είδος βελανιδιού, που τα παλαιότερα χρόνια είχε χρήση στην χρωματουργία (2). Το πουρνάρι είναι φυτό που δεν ξεπερνά τα 2-3 μέτρα σε ύψος και συνήθως χρησιμοποιείται σαν βοσκή αιγοπροβάτων (3). Όταν το φύλλο του μεγαλώσει αρκετά, δεν είναι εύκολο να το φάνε τα ζώα επειδή έχει αγκαθάκια. Ιδιαιτέρως τους καλοκαιρινούς μήνες που δεν υπάρχει υγρασία, σκληραίνει πάρα πολύ και είναι δύσκολη η διαλογή του από τα μυρηκαστικά μικρά ζώα. Όταν είναι στη φάση παραγωγής καρπού, αυτό είναι πολύ ωφέλιμο, διότι με αυτό τρέφονται και τα χοιρινά και τα αιγοπρόβατα, αλλά πρωτίστως τα χοιρινά. Και εδώ δυστυχώς δεν έχει πράξει απολύτως τίποτε το Υπουργείο Γεωργίας για την ορθολογική αξιοποίηση του πουρναριού ως μέσου ζωοτροφής.

Για παράδειγμα θα μπορούσαμε ευκόλως να κλαδεύουμε να πουρνάρια. Τα μεν χονδρά κλαριά θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ως πηγή ενεργείας για παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος στα ήδη υπάρχοντα εργοστάσια (4), τα δε φύλλα και λεπτά κλαράκια θα μπορούσαν να αλέθονται και να γίνονται αλεύρι προς παραγωγήν ζωοτροφών. Για να γίνει όμως αυτό χρειάζεται μία ολόκληρη διαδικασία, π.χ. όταν γίνεται το κόψιμο των κλαριών και τα κλαριά πέφτουν επί της γης πρέπει κάποιος να τα μαζέψει και να τα μεταφέρει. Εδώ λοιπόν χρειάζεται μία ομάδα ανθρώπων με μουλάρια ή άλογα που θα φορτώνονται τα κλαριά και θα τα μεταφέρουν στον δρόμο όπου το φορτηγό θα τα μεταφέρει στην βιομηχανία. Αλλά ταυτοχρόνως θα μπορούσε αυτή η ομάδα, αν μιλάμε και περί δάσους να κόβει και δένδρα, τμήματα των κορμών των οποίων κατά τον ίδιο τρόπο θα μεταφέρονται στις βιομηχανίες*.

Εκτός από το πουρνάρι υπάρχει και το σχίνο το οποίο τρώγεται σε πολύ μικρότερο βαθμό— και αυτό φυτό αειθαλές—καθώς επίσης και το κούμαρο. Και τα τρία αυτά φυτά βρίσκονται αυτοφυή στους περισσοτέρους λόγγους της Ελλάδος και θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν κατά τον αυτόν τρόπον. Εάν ληφθή υπ' όψιν ότι σε προβολή έχουμε άνω των 80.000 εκατομμυρίων στρεμμάτων, τα οποία καλύπτονται με αυτά τα φυτά, αλλά και με δένδρα, αντιλαμβάνεται κάποιος ποιος θα ήταν ο αριθμός των ζώων μεταφοράς αυτών των προϊόντων, ο αριθμός των τόνων σε μανιτάρια που θα παρήγοντο και πρωτίστως ο αριθμός των χιλιάδων τόνων σε ζωοτροφή, η οποία θα μας έδινε την δυνατότητα να έχουμε πολλά περισσότερα μυρηκαστικά. Αυτό σαν συνέχεια θα μας έκανε αυτάρκεις σε τυρί (που τώρα εισάγουμε ανω των 70.000 τόνων), σε κρέας, σε δέρματα, οστών, μαλλιού, ζωικών κοπράνων που θα έδιναν ένα φυσικό λίπασμα. Η ελληνική ύπαιθρος θα σημείωνε θεαματική ανάπτυξη. Πρωτίστως δεν θα υπήρχε κανένας άνεργος και δη στην επαρχία, γιατί θα δημιουργούνταν πολυάριθμες βιομηχανίες για την παραγωγή και επεξεργασία αυτών των προϊόντων. Θα ήμασταν αυτάρκεις σε βούτυρο, που σήμερα σχεδόν όλο εισάγεται, σε γάλα που παράγουμε μόνο το 20% των αναγκών μας και γενικώς η Ελλάδα θα ήταν μία ευτυχής, πλούσια και πολυπληθής χώρας σε σχέση με τα χάλια, την φτώχεια και τον μικρό πληθυσμό (και Αθηνοκεντρισμό) που έχουμε σήμερα.

Μου είναι αδιανόητο ότι κανένα ΑΕΙ δεν ησχολήθη με αυτά τα θέματα, αλλά ασχολούνται όλοι μόνο με θεωρητικά πράγματα. Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι η αξιοποίηση του γεωργικού πλούτου της χώρας μας θα οδηγήσει και σε μεγαλύτερη ανεξαρτησία μας από άλλες χώρες. Διότι η οποιαδήποτε οικονομική ανεξαρτησία της χώρας θα μας έδινε την δυνατότητα να φέρουμε πολλούς Έλληνες πίσω και θα δημιουργούσε τις προϋποθέσεις να κατασκευάσουμε πράγματα που έχουμε τόσο ανάγκη, πρωτίστως αμυντική βιομηχανία, προϊόντα που δεν παράγουμε και μας τα πωλούν ΕΑΝ και όσο θέλουν οι λεγόμενες μεγάλες δυνάμεις, οι δήθεν σύμμαχοι μας. (σημ. γραμμένα πριν 25 χρόνια από τον Σωτήρη Σοφιανόπουλο κι όμως αφορούν απόλυτα το σήμερα της πατρίδος μας)

Αναρωτιέμαι γιατί ο πρωθυπουργός οι υπουργοί και οποιοσδήποτε άλλος μεγάλος παράγων της χώρας δεν έχει ασχοληθή με αυτά τα τεράστια θέματα. Μου κάνει εντύπωση αυτή η άδεια χώρα που είναι η Ελλάδα, διότι το 60% τουλάχιστον του πληθυσμού της βρίσκεται σε 2 πόλεις, Αθήνα, Πειραιά, Θεσσαλονίκη. Η Κρήτη μόνον αν είχε τον πληθυσμό της Ολλανδίας, έπρεπε να έχει 4.000.000 κατοίκους και έχει μόνον 600.000. Πέραν όλων των άλλων λόγω του κλίματος της η Κρήτη έχει βελανίδια που δεν έχει η Ολλανδία ή η Γερμανία ή το Βέλγιο, έχει χαρούπια, πουρνάρια, σχίνα κούμαρα, αγριελιές, λάβδανο, μπανάνες, που οι ανωτέρω χώρες δεν μπορούν να παράγουν. Είναι λοιπόν τραγικό να λέγεται και να διαδίδεται ότι οι Έλληνες γεωργοί δεν μπορούν να παράγουν. Έχουν πάρα πολλά, αρκεί να τα μάθουν. Εάν τα φύλλα της ελιάς και μόνον αξιοποιούσαμε των 250.000.000 ελαιοδένδρων που έχει η χώρα σαν ζωοτροφή μυρηκαστικών, αυτό και μόνο θα μας έδινε περί τα 100 δισεκατομμύρια δρχ. ετησίως.

*Είναι γνωστή η διαδικασία η οποία απαιτείται για να φτιάξει κάποιος μανιτάρια. Όλες οι μελέτες προϋποθέτουν την ύπαρξη σταύλου τουλάχιστον 300 αλόγων, τα κόπρανα των οποίων χρησιμοποιούνται προς παραγωγή μανιταριών. Λεπτομέρειες επ' αυτού στο κεφάλαιο «μανιτάρια».

 

ο Σωτήρης Σοφιανόπουλος σε τηλεοπτική εκπομπή του το 1994

Σημειώσεις: 

Σημείωση 1: Οι υδρενεργειακές δυνατότητες της Ελλάδας
...Η Ελλάδα διαθέτει (μαζί με τη Νορβηγία) τα πιο πολλά ύδατα στην Ευρωπαϊκή Ήπειρο. Εκμεταλλευόμενοι τα ύδατα των ποταμών και λιμνών με: αρδευτικά κανάλια, φράγματα και τεχνιτές λίμνες καθιστούμε τα 21 εκατ. στρέμματα αρόσιμης γης αρδευτικά, με 3 καλλιέργειες τον χρόνο και μετατρέπουμε σε καλλιεργήσιμα άλλα 20 εκατ.στρ.Το Α.Ε.Π. αυξάνεται κατακόρυφα... Για περισσότερα μελετήστε τις αναρτήσεις μας εδώ, εδώ κι εδώ.

Σημείωση 2: Χρήσεις πουρναριού (γενικά) 

Πέρα από την παραγωγή κόκκινης βαφής, τα βαλανίδια του πουρναριού χρησιμοποιούνται στην ιατρική ως στηπτικά. Επίσης το πουρνάρι χρησιμοποιείται για βόσκηση αιγών. Το πουρνάρι είναι ιδιαίτερα ανθεκτικό κατά της υπερβόσκησης αναπτύσσοντας αμυντικούς μηχανισμούς, όπως ισχυρά δόντια στα φύλλα. Επιπλέον, είναι ιδιαίτερα ξηρανθεκτικό είδος, αφού φύεται στα όρια της ερήμου (Συρία, Ιορδανία, Λιβύη). Ακόμη, πρεμνοβλαστάνει εύκολα μετά από πυρκαγιά, παίζοντας σημαντικό οικολογικό ρόλο, αφού προστατεύει το έδαφος από τη διάβρωση. (πηγή) και Αθανασιάδης, Ν., Δασική βοτανική ΙΙ: Δέντρα και θάμνοι των δασών της Ελλάδος, Σ. Γιαχούδης & ΣIA O.E., 1986. 

Σημείωση 3: Οι δυνατότητες εκτροφής προβάτων και αιγών στην πατρίδα μας
...Το πρόβατο Μερινός προέρχεται από διασταύρωση και του Χιώτικου προβάτου. Η Ελλάδα πρέπει να κινηθεί προς την βελτίωση των ρατσών προβάτων και αιγών (βλέπε Μερινός και Μοχαίρ). Αυτόματα θα γίνει χώρα παραγωγής νημάτων, υφασμάτων, δερμάτων (βυρσοδεψεία), χημικών πρώτων υλών και παραγωγός λαλολίνης, προϊόντος που δεν παράγει σήμερα... Για περισσότερα μελετήστε εδώ  

 

Σημείωση 4: Καύση ελαιόξυλου (αντίστοιχα μπορεί να προσεγγιστεί για το πουρνάρι)
...Εάν υπολογίσουμε κατ' ελάχιστον ανά ελαιόδενδρο 10 κιλά φύλλα, δηλ. να μην παραμένει ούτε ένα φύλλο αναξιοποίητο, τότε με 250.000.000 ελαιόδενδρα και με 10 κιλά, τότε έχουμε 2,5 δις κιλά φύλλων ετησίως. Τώρα, ποιο είναι το βάρος του ξύλου, στατιστικές δεν υπάρχουν, αλλά λίαν επιεικώς μπορούμε να πούμε ότι είναι άλλα 30 κιλά ανά δένδρο, δηλ. άλλα 6 δις κιλά ξύλου ετησίως. Δεδομένου ότι το κιλό του ελαιοξύλου έχει 3500 θερμίδες, μας δίνει 21 δις θερμίδες. Αυτός ο κολοσσιαίος αριθμός, αν διαιρεθεί δια του 1.570.000 θερμίδων (δηλ. θερμίδες πετρελαίου ανά βαρέλι των 157 λίτρων), τότε θα έχουμε 16.4000.000 βαρέλια πετρελαίου, που είναι περίπου το 17% της καταναλώσεως της Ελλάδος... Για περισσότερα μελετήστε εδώ

 

Επιμέλεια: Ξενοφών Οικονομικός (16.5.2019)  ©
 

copyright 4481/2017