Ζωοτροφές. Βαμβακόσπορος (που περιέχει και το βαμβακέλαιο) σε σύγκριση με την Βαμβακόπιτα. Βαμβακάλευρο και μελάσα. Επιστολή του Σ.Σοφιανόπουλου που καταδεικνύει την πολεμική του κράτους στην προσπάθεια δημιουργίας προτύπου εργοστασίου ζωοτροφών. Β' Μέρος

Με την παρούσα ανάρτηση συνεχίζουμε την μελέτη μας (βλέπε εδώ το πρώτο μέρος) για το σημαντικότατο θέμα των ζωοτροφών. Η βάση μιας ισχυρής οικονομίας με κύρια χαρακτηριστικά την αυτάρκεια βασικών προϊόντων και ανεπτυγμένη κτηνοτροφία προϋποθέτει ανεπτυγμένη γεωργία που θα δώσει ως πρώτη ύλη τα συστατικά για τις ζωοτροφές. 

Από εκεί και πέρα χρειάζεται έρευνα και εμπλοκή της βιομηχανίας ώστε να παραχθούν φυράματα ζωοτροφής, τα οποία είναι και ποιοτικά και προσιτά οικονομικά από τους κτηνοτρόφους.

Ο πρ. ιδιοκτήτης της ΧΡΩ.ΠΕΙ., στο έργο του οποίου και βασιζόμαστε για να μελετήσουμε το θέμα των ζωοτροφών είχε αναπτύξει στην ΧΡΩ.ΠΕΙ. τόσο την έρευνα όσο και την παραγωγή ζωοτροφών. Συμμετείχε ο ίδιος σε διαγωνισμούς για την παραγωγή ζωοτροφών για λοιπές κτηνοτροφικές μονάδες, πέτυχε εξαγωγές ζωοτροφών στην Αγγλία, Ολλανδία, Αυστρία και λοιπές χώρες ενώ τόσο ο ίδιος ως άριστος επιστήμονας - χημικός, όσο και οι 120 επιστήμονες της ΧΡΩ.ΠΕΙ. ανέπτυξαν τεχνογνωσία στην παρασκευή ζωοτροφών, η οποία ήταν ανώτερη πολλών αντίστοιχων μονάδων του εξωτερικού αλλά και περιζήτητη από τις μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες που δραστηριοποιούνταν στον τομέα αυτό.

***

Παρακάτω μεταφέρουμε ένα απόσπασμα από επιστολή του ιδίου του Σωτήρη Σοφιανόπουλου -τον Νοέμβριο του 1981- και με κοινοποίηση προς -τον τότε πρωθυπουργό (Ανδρέα Παπανδρέου) με αμέσως προηγούμενο τον Γ. Ράλλη και πριν τον Κ.Καραμανλή- και την εφημερίδα ''Βήμα'' (στην οποία δημοσιεύτηκε άρθρο το οποίο αμφισβητούσε τις προσπάθειες της ΧΡΩ.ΠΕΙ.) και τα Υπουργεία Συντονισμού, Βιομηχανίας, Εμπορίου και Γεωργίας. 

Για την ιστορία του πράγματος πρέπει να σημειώσουμε ότι το όλο έργο της ΧΡΩ.ΠΕΙ. (όπως και εκατοντάδων άλλων μεγάλων βιομηχανιών) είχε αρχίσει να υπονομεύεται μετά την μεταπολίτευση επί πρωθυπουργίας Κ. Καραμανλή. Υπάρχει πληθώρα υλικού (επιστολές, άρθρα, συνεντεύξεις κλπ) του Σωτήρη Σοφιανόπουλου και άλλων επιχειρηματιών που αποδεικνύουν τα ανωτέρω και εγκαλούσαν τον τότε πρωθυπουργό. Τον ίδιο καταστροφικό ρόλο προς τις υγιείς μεγάλες Ελληνικές βιομηχανικές επιχειρήσεις επέδειξαν και οι μετέπειτα πρωθυπουργοί. Και φτάσαμε στο σήμερα όπου πλέον η Ελλάδα έχει απoβιομηχανοποιηθεί πλήρως, οι περισσότερες βιομηχανίες που λειτουργούν ανήκουν σε πολυεθνικές, η ανεργία έχει εκτοξευθεί σε ποσοστά -από τα μεγαλύτερα χωρών του ΟΗΕ- ενώ υπάρχει ένα αδικαιολόγητα διευρυμένο, δυσκίνητο και παρασιτικό δημόσιο (σε ένα μεγάλο ποσοστό και όχι βέβαια στο σύνολο του). Μη ξεχνάμε άλλωστε ότι σε αυτό το Δημόσιο εντάχθηκαν εκατοντάδες χιλιάδες των κομματικών στρατών (πράσινων, μπλε, κόκκινων και πορτοκαλί). Ωστόσο η λειτουργία του ΑΣΕΠ τα τελευταία χρόνια αποτέλεσε μια εξαίρεση στην άνευ όρων και προϋποθέσεων εισαγωγή υπαλλήλων στον δημόσιο τομέα όποτε βέβαια, και όταν οι θέσεις προκηρύσσονταν μέσω αυτού και δεν τον παρέκαμπταν. 

Το απόσπασμα της επιστολής του Σ.Σοφιανόπουλου που αναφέρεται στις ζωοτροφές: 

''...το ίδιο ερευνητικό πρόγραμμα απέδωσε το know how για την ΧΡΩ.ΠΕΙ. μετά πέντε ετών έρευνα της παραγωγής πρωτεϊνούχων αλεύρων ζωϊκής προελεύσεως για φυράματα αλλά και τα μηχανήματα παραγωγής στην Ελλάδα με οικονομία συναλλάγματος πολλών εκατομμυρίων δολαρίων.

Αυτό το προϊόν εκτός των πωλήσεων στην Ελλάδα εξήγετο και στην Αγγλία, Ολλανδία, Αυστρία κλπ και αυξανομένης της παραγωγής θα μπορούσε να εξαχθεί και σε πολλές άλλες χώρες της κοινής αγοράς, διότι εζητείτο επιμόνως και από την Γερμανία και αλλού. Ας σημειωθεί ό,τι αυτήν την τεχνολογία πολύ λίγα κράτη στον κόσμο την κατέχουν ακόμη. Και ενώ είχαμε πάρει άδεια βάσει Νόμου του 1965 κατόπιν συστάσεως τριμελούς επιτροπής υπό του Υπουργού Γεωργίας αριθμός αδείας 3856/25.9.1972 και είχαμε βάσει άλλου Νόμου αγοράσει ένα μικρό ναυπηγείο σαν τοποθεσία, όμως για την μεταφορά και επέκταση της εγκαταστάσεως και επέκταση και διευκόλυνση θαλάσσιας μεταφοράς διότι εκεί πλησίον ήταν και οι πρώτες ύλες στην παραλία Αυλίδος, συνέβησαν τα εξής εξωφρενικά. 

Με την μεταπολίτευση και ενώ η επένδυση είχε σχεδόν τελειώσει 50.000.000 δρχ -και είχε αγοραστεί και η μεγαλύτερη κοκκοποιητική μηχανή της Ελλάδας τότε- για παραγωγή 11 τόνων την ώρα, το Υπουργείο Βιομηχανίας (Κ. Κονοφάγος), απαγόρευσε την συνέχιση των εργασιών με απαράδεκτους ισχυρισμούς ότι δήθεν δεν είχαμε άδεια ενώ είχαμε του Υπ.Γεωργίας 3856/25.9.1972 και για την μόλυνση του περιβάλλοντος, το οποίο μολύνεται είτε με καυσαέρια πετρελαίων -που δεν είχαμε διότι δεν προκύπτουν κατά την επεξεργασίαν. Μόνον οσμή δυσάρεστος προέκυπτε ενίοτε, η οποία όμως δεν μολύνει το περιβάλλον, αλλά αυτό είχε αντιμετωπισθεί δια καύσεως των πτυτικών. 

Όταν επισκέφθηκα τον Υπουργό κ.Κ.Κονοφάγο και εζήτησα την συγκρότηση επιτροπής επιστημόνων της εκλογής του Υπουργείου για την διαπίστωση της ορθότητας των ισχυρισμών μας, διημείφθη ο εξής απίστευτος διάλογος:

Υπουργός Κ.Κονοφάγος: ''Αυτά τα κάνατε όταν δεν ήμασταν εμείς, επί επταετίας''. 

Σ. Σοφιανόπουλος: ''Μα είναι βάσει νόμων προ της επταετίας και τις άδειες τις έδωσαν οι διευθυντές σας που είναι και σήμερα. Η Ελλάδα κ.Υπουργέ δεν έπαψε να ζει επί επταετίας διότι τώρα τι θα βρίσκατε εσείς εάν όλοι είχαμε σταματήσει τις δουλειές μας; Εσείς δε τότε ήσασταν σύμβουλος στην ΕΤΒΑ. Η βιομηχανία πρέπει να κάνει της δουλειά της ασχέτως πολιτικής, όπως και όλοι οι άλλοι δούλεψαν και προσπάθησαν: σχολεία, εστιατόρια, ξενοδοχεία, βιοτεχνίες, αθλητισμός, δικαστήρια κλπ. Εξ' άλλου έχετε την λύση της επιτροπής που σάς προτείνω. Προκαλούμε και δεχόμεθα τον διάλογο''. 

Υπουργός Κ.Κονοφάγος: ''Όλα αυτά που μου λέτε ούτε με ενδιαφέρουν ούτε και τα γνωρίζω. Δεν σάς επιτρέπω να κάνετε τίποτε. Να φύγετε, να πάτε στον Βόλο να τα κάνετε''. 

Αλλά βέβαια στον Βόλο δεν υπήρχαν οι πρώτες ύλες και η μεταφορά τους (των φυραμάτων ζωοτροφής) -καθ΄ότι νερό στο 80%- ήταν πολύ ευαίσθητες σε αλλοιώσεις ιδιαιτέρως το καλοκαίρι και μακράν των εργαστηρίων της ΧΡΩ.ΠΕΙ. καθιστούσαν το έργο στον Βόλο ασύμφορο και απραγματοποίητο. Και έτσι έμεινε η κοκκοποιητική μηχανή στα κασόνια, το καζάνι του ατμού στο χωράφι, οι υδρολύται μήκους 7 μέτρων και βάρους 10 τόνων που για πρώτη φορά κατασκευάστηκαν στην Ελλάδα αχρησιμοποίητοι, το θερμαστήριο άδειο κλπ. 

Το μόνο που απεφασίσθη ήταν η αξιοποίηση του χώρου σαν ναυπηγείο για μικρά μεταλλικά σκάφη-επισκευές για να μην πάει η επένδυση όλου διόλου χαμένη. Αλλά και εδώ το Υπουργείο ήταν αρνητικό και πάλι δεν έδωσε άδεια. Τέλος η προσπάθεια περιορίσθηκε σε μικρά επιβατικά σκάφη που είχαν από παλιά άδεια χωρίς όμως και καμία ελπίδα αξιοποιήσεως της επενδύσεως, διότι και μικρό αντικείμενο ήταν αλλά και πολύ μακρυά από την κυριολεκτικώς υπερκορεσμένη αγορά στο είδος. Δεν ήταν λοιπόν λάθος επένδυση, αλλά σωστή επένδυση σε λάθος κράτος...''.

***

Επανερχόμαστε στο θέμα των ζωοτροφών, όπως το αναλύει ο Σ.Σ. (σε συνέχεια της πρώτης μας ανάρτησης). Πρέπει να υπενθυμίσουμε ό,τι το εν λόγω ερευνητικό έργο του Σ.Σ. κυκλοφορήθηκε το 2003, ωστόσο πολλές θεματικές ενότητες του έργου είχαν γραφτεί τα προηγούμενα χρόνια. Γι' αυτό το λόγο στο κείμενό του ο Σ.Σ. αναφέρεται π.χ. σε δρχ κλπ. Όπου είναι δυνατό παρεμβαίνουμε για να σημειώσουμε τις τρέχουσες τιμές και να έχει ρεαλιστική ''εικόνα'' ο αναγνώστης. Σε κάποιες περιπτώσεις όμως που δεν στάθηκε δυνατό να εντοπίσουμε τις τιμές αγοράς (οι οποίες είναι σημαντικά μεταβαλλόμενες ανά έτος και ανά εποχή) οι συγκρίσεις του Σ.Σ. έχουν προφανώς έννοια -δεδομένου ό,τι αναφέρονται και στην διατροφική αξία της ζωοτροφής κλπ αλλά δεν στάθηκε δυνατό να καταδειχθεί η οικονομική διαφορά σε ευρώ. 

 

Βαμβακόπιτα

 

Γράφει λοιπόν ο Σ.Σ.: 

''...Γιατί πρέπει να καταναλίσκει το ζώο βαμβακόσπορο και όχι βαμβακόπιτα;

Διότι πρώτον στην εποχή του ο βαμβακόσπορος είναι πιο φθηνός από την βαμβακόπιτα [0,20-0,30 ευρώ το κιλό] (1) κατά 20 δρχ. το κιλό, αλλά πρωτίστως επειδή εμπεριέχει και 10% λάδι επιπλέον, το περιβόητο και πασίγνωστο βαμβακέλαιο. Δηλαδή όταν το ελαιουργείο συνθλίβει τον βαμβακόσπορο σε μεγάλες πρέσες, αφού τον έχει πρώτα προθερμάνει, και οι πρέσες έχουν κυκλοφορία ατμού, για να παραμείνουν ζεστές, η βαμβακόπιτα βγαίνει από την πρέσα και είναι ο βαμβακόσπορος ουσιαστικά μείον 10% περίπου λάδι, το οποίο εκθλίβεται δια της πρέσας. Επειδή όμως στην ζωοτεχνία έχουμε για ένα μέρος λίπους ή λαδιού (9 θερμίδες το γραμμάριο) έχουμε 3 μέρη καλαμπόκι, άρα ουσιαστικώς στη βαμβακόπιτα πρέπει να προσθέσουμε και 300 γραμμάρια καλαμπόκι, για να αναπληρώσουμε το λάδι που χάθηκε κατά την έκθλιψη. Αν λοιπόν υπολογίσουμε την τιμή του καλαμποκιού περίπου 65 δρχ. το κιλό [0,30 ευρώ το κιλό], 300 γραμμάρια κοστίζουν τουλάχιστον 20 δρχ. [0,08 ευρώ τα 300 gr] συν 50 δρχ. [0,40 ευρώ] περίπου το κιλό η βαμβακόπιτα=70 δρχ. [περίπου 0,50 ευρώ], όταν το ίδιο θρεπτικό αποτέλεσμα μπορώ να το έχω με 1 κιλό βαμβακόσπορο που κοστίζει 30 δρχ. το κιλό!   [η διαφορά δεν μπορεί να καταδειχθεί διότι ο Σ.Σ. αναφέρεται στην τιμή του βαμβακόσπορου στην εποχή του κλπ που δεν στάθηκε δυνατό να εντοπίσουμε] Δηλαδή 40 δρχ. λιγότερο το κιλό.

Υπάρχει βεβαίως και το βαμβακάλευρο, το οποίο μπορούν να φάνε όλα τα ζώα, και τα μηρυκαστικά και τα μονάντερα (και γαλοπούλες και χήνες και πάπιες), το οποίο στερείται παντελώς γκοσιπόλης. Αυτό το μυστικό το βρήκαν οι Αμερικανοί μετά από 70 χρόνια προσπαθειών. Το βαμβακάλευρο έχει 38% πρωτεΐνες, σχεδόν όσες και η σόγια,[για την σόγια βλέπε εδώ, εδώ, εδώ και εδώ] και το παράγει μόνο ένα εργοστάσιο στα Φάρσαλα που έγινε επί χούντας. Βεβαίως έπρεπε να έχουν γίνει και άλλα εργοστάσια. Σήμερα έμαθα ότι δεν δουλεύει. Γιατί;

Όταν λοιπόν θέλουμε να κάνουμε μία ζωοτροφή, συνδυάζουμε τις πρωτεΐνες, τους υδατάνθρακες, τα λίπη και τα έλαια διαφόρων πρώτων υλών, ώστε να επιτύχουμε το πολυπόθητο αποτέλεσμα σε συνάρτηση με την τιμή. Π.χ. η μελάσα (3) [σχετικά με την μελάσα δείτε εδώ και εδώ] που έχει κατά 70% την βιολογική αξία του καλαμποκιού, δηλαδή 7 κιλά καλαμπόκι ισοδυναμούν από απόψεως θρεπτικής αξίας με 10 κιλά μελάσα. Επειδή όμως η μελάσα προκαλεί διάρροια (λόγω της μπεταϊνης που περιέχει) δεν μπορεί να χορηγείται ανεξέλεγκτα στα ζώα, αλλά το πολύ μέχρι 15%. Προσωπικώς θα σύστηνα το 10%. Αντιλαμβάνεσθε όμως ότι όταν η Ελλάδα διατρέφει 400.000 κοτόπουλα ημερησίως, 16.000.000 γιδοπρόβατα, 800.000 βοοειδή, ο αριθμός των ζωοτροφών είναι τεράστιος, άρα όλη ή σχεδόν όλη η μελάσα της Ελλάδος θα μπορούσε να καταναλώνεται για την παραγωγή ζωοτροφών. Αντ' αυτού ελάχιστες μονάδες έχουν τις τεχνολογικές δυνατότητες να χρησιμοποιούν μελάσα, η οποία δυστυχώς εξάγεται με αποτέλεσμα τεράστια οικονομική βλάβη της πατρίδος μας. Αν υπολογίσουμε ότι η παραγωγή ζαχάρεως της Ελλάδος είναι περίπου 300.000 τόνοι [η ποσότητα αυτή ίσχυε έως και το 2005 οπότε και με την καταστροφή της ΕΒΖ κατέρρευσε στους 35.000 τόνους, βλέπε και ανωτέρω σύνδεσμο], και η μελάσα είναι το ήμισυ αυτής της ποσότητος, μας δίνει 150 εκατομμύρια κιλά επί 10% (το ποσοστό της μελάσας στην ζωοτροφή) , δηλ. 1,5 δις κιλά ζωοτροφών ανά έτος. Αυτό είναι ένα μικρό μέρος των ζωοτροφών της Ελλάδος''.

Σημειώσεις:

Σημείωση 1: Βαμβακόσπορος 

Η εκκόκκιση είναι το πρώτο στάδιο επεξεργασίας του βαμβακιού μετά την πρωτογενή παραγωγή και την αγροτική καλλιέργεια. Πρόκειται για τον διαχωρισμό των συστατικών που περιέχονται στην κάψα του βαμβακιού, ώστε να είναι εφικτή η περαιτέρω επεξεργασία για τη παραγωγή νήματος και υφάσματος ή υποπροϊόντων, δηλαδή βαμβακέλαιου, βαμβακόπιτας και λίντερ. Συγκεκριμένα, όταν η βαμβακιά καρποφορεί οι σπόροι περιέχονται σε κάψες που περιέχουν κατ' αναλογία βάρους και κατά μέσο όρο: Ίνες εκμεταλλεύσιμες για νήμα σε ποσοστό 32-33% Βαμβακόσπορο για ζωοτροφή ή επεξεργασία 52-54% Υπολείπονται ίνες μικρού μήκους, φύλλα, σκόνη 14-16% Τα ποσοστά διαφέρουν κατά χώρα, ποικιλία, ένταση καλλιέργειας κλπ.

Το κυριότερο έργο του εκκοκκιστηρίου είναι ο διαχωρισμός των ινών από τους σπόρους με τη χρήση ειδικών πριονιών πάνω σε πριονοφόρους άξονες. Για να γίνει εφικτό αυτό πρέπει το σύσπορο βαμβάκι, που έχει μαζευτεί από τα χωράφια με μηχανές ή με το χέρι, να καθαριστεί σ'ένα ικανοποιητικό επίπεδο και να ξηρανθεί για να αποβληθεί η υπερβολική υγρασία, που εμποδίζει την αποκοπή των ινών και αντίθετα μπλέκει τις ίνες. Μετά την εκκόκκιση ακολουθούν ένα ή δύο στάδια επιπλέον καθαρισμού και στρωσίματος των ινών, ύγρανση του εκκοκκισμένου πλέον βαμβακιού για να διατηρήσει τα χαρακτηριστικά που χρειάζονται στα επόμενα στάδια επεξεργασίας και δεματοποίηση σε δέματα τυποποιημένων διαστάσεων για αποθήκευση και μεταφορά. (πληροφορίες εδώ)

Τιμή εκκοκισμένου βαμβακιού (4.7.2017): 1.64 ευρώ ανά κιλό

Τιμή σύσπορου βαμβακιού (4.7.2017): 0,54 ευρώ ανά κιλό (εδώ)

Σημείωση 2: Βαμβακόπιτα-Βαμβακέλαιο-Βαμβακάλευρο 

Η Βαμβακόπιτα είναι ένα παράγωγο του βαμβακόσπορου και προέρχεται με διαδικασία σύνθλιψής του. Είναι ένα προϊόν υψηλής θρεπτικής αξίας λόγω του συνδυασμού πρωτεϊνών βαμβακελαίου που περιέχει.Η βαμβακόπιτα περιέχει 25-28% Αζωτούχες Ουσίες. Η πρωτεΐνη της θεωρείται καλής ποιότητας, ενώ είναι ελλειμματική σε λυσίνη, μεθειονίνη και ιστιδίνη. Αποτελεί ικανοποιητική πηγή Ινωδών Ουσιών, ενώ είναι ελλειμματική σε Ασβέστιο (Ca). Οι υψηλές θερμοκρασίες και πιέσεις που χρησιμοποιούνται κατά τη διαδικασία παραγωγής της βαμβακόπιτας (με τη μέθοδο expcller) μπορεί να οδηγήσουν σε μείωση της πεπτικότητας και μετουσίωση της πρωτεΐνης, που συνεπάγονται μείωση της θρεπτικής αξίας. Επίσης, οι υψηλές θερμοκρασίες διασπούν τα δηλητηριώδη συστατικά, όπως η γκοσυπόλη και η γκοϊτρίνη. (πληροφορίες εδώ).

Η τιμή της βαμβακόπιτας κυμαίνεται από 0,3 έως 0,4 ευρώ το κιλό.

Βαμβακέλαιο: Από ποσοστό 11- 12% του βαμβακόσπορου παράγεται το λάδι μπρούτο, το οποίο, αφού γίνει η εξουδετέρωση, μετατρέπεται σε λάδι ουδέτερο.

Βαμβακάλευρο: Ο βαμβακόσπορος είναι μια τροφή πλούσια σε πρωτεΐνες και έλαια και αυξάνει την παραγωγή γάλακτος αλλά και κρέατος στα ζώα. Η χρήση του προορίζεται κυρίως για ζώα όπως αγελάδες, μοσχάρια αιγοπρόβατα αλλά και καμήλες. Επίσης παράγονται από αυτόν μετά από κατάλληλη επεξεργασία το βαμβακέλαιο, η βαμβακόπιτα αλλά και το βαμβακάλευρο.

Τιμή σπαστό καλαμπόκι: περίπου 0,29 ευρώ ανά κιλό.
Τιμή καλαμποκιού χονδρική ανά τόνο στο Χρηματιστήριο Σιτηρών της Μπολόνια : περίπου 0,18 ευρώ ανά κιλό.(εδώ) 

Σημείωση 3: Μελάσα
Πρόκειται για προϊόν που προκύπτει από τα ζαχαρότευτλα αφού παραχθεί η ζάχαρη. Η μελάσα, περιέχει περίπου 50% ζάχαρη και χρησιμοποιείται ως υπόστρωμα ζυμωτικών διεργασιών για την παραγωγή αλκοόλης, ζυμών διατροφής ή ζωοτροφής, κιτρικού οξέος, γλουταμινικού οξέος, αμινοξέων (π.χ. λυσίνης) καθώς επίσης και για πρόσμιξη στις ζωοτροφές.Η μελάσα έχει την εξής σύνθεση: 25-30% νερό, 50% ζάχαρη, 11% πρωτεΐνες, 6% μπεταΐνη. (διαβάστε εδώ πως οι κυβερνήσεις των τελευταίων ετών κατέστρεψαν την Ελληνική Βιομηχανία Ζάχαρης αλλά και εδώ πως η τότε κυβέρνηση οδήγησε σε αποτυχία την επιχειρηματική προσπάθεια της ΧΡΩ.ΠΕΙ. να παράξει κιτρικό οξύ από την μελάσα). 

Επιμέλεια: Ξενοφών Οικονομικός (5.7.2017)  ©

 

copyright 4481/2017